Gizarte Eskubideen Departamentuak, Nafar Lansare Nafarroako Enplegu Zerbitzuaren bidez, 700.000 euro bideratuko ditu COVID-19k 16 enplegu-zentro berezietan (EEE) eragindako diru-sarreren beherakadan dituen ondorioak arintzeko. Zentro horietan 2.150 pertsonak egiten dute lan, eta horietatik % 84k desgaitasun-mailaren bat dute.

Deialdia abuztuaren hasieran argitaratuko da NBAn, eta haren helburua da 2020ko martxotik abendura bitartean zentro horietan lan egin duten eta desgaitasuna duten pertsonen bideragarritasuna eta lanpostuak mantentzea.

Bi diru-laguntza mota jasotzen ditu, bateraezinak. Edo enplegu-zentro berezientzako soldata-kostuen ehuneko jakin bat diruz lagunduko da, baldin eta haien plantillak, zati batean edo osorik, 2020ko martxoaren 16tik abenduaren 31ra bitartean aldi baterako lan-erregulazio egoeratik kanpo egon badira, edo diru-laguntza bat, 2020ko ekitaldian zergen aurretik izandako emaitza negatiboen arabera.
Diru-laguntzaren zenbatekoa eta diruz lagun daitezkeen gastuak

Lehen kasurako laguntza eskatuz gero, enplegu-zentro berezietako langile desgaituei dagokien soldata-kostua diruz lagunduko da, lanbide arteko gutxieneko soldataren % 10ekoa, benetan lan egindako lanaldiaren proportzioan, 2020ko martxoaren 16tik abenduaren 31ra bitartean, baldin eta pertsona ez bada aldi baterako ezintasun-egoeran egon.

Kalkulu horretatik kanpo geratzen dira Lanbide arteko Gutxieneko Soldataren (LGS) % 75 dagoeneko diruz lagunduta duten pertsonak; izan ere, ezarrita dago desgaitasuna duten pertsonen enplegurako laguntzak, soldata-diru-laguntza gisa, ezin direla izan diruz lagun daitezkeen kostuen % 75 baino handiagoak.

Bigarren kasuan, diru-laguntza enplegu-zentro bereziak 2020ko ekitaldian izan duen zergen aurreko emaitza negatiboaren % 80 izango da, 180.000 euroko mugarekin.

Laguntza mota horiek 2012ko apirilaren 4ko Nafarroako Gobernuaren Akordioan jasota daude. Akordio horren bidez, Enpleguko Zentro Bereziak onura publikokoak eta ezinbestekoak direla aitortzen da. Akordio horrek Nafarroako Administrazio Publikoarekin aldebiko hitzarmenak sinatzeko aukera ezartzen du, aurrekontua orekatzeko konpentsazio ekonomikoak jaso ahal izateko edo onura publikoko eta ezinbesteko baldintza hori betetzeko.

Alarma-egoeraren deklarazioaren, sektore jakin batzuen osasun-murrizketen eta lana garatzeko eskatutako prebentzio-neurri garrantzitsuen ondorioz, enpresa gehienen negozio-bolumena nabarmen murriztu da 2020ko lehen seihilekoan. Egoera hori larriagotu egin da enplegu-zentro berezietan, bereziki kaltetuak izan baitira krisi sanitario eta ekonomiko horren ondorioz.

Erakunde horien espezialitateak, beren langileek agindutako zereginak garatzeko dituzten zailtasunek, bereziki osasun-murrizketekin eta merkatu-nitxo txikiekin, beren jarduera erabat mugatzea edo geldiaraztea eragin dute, eta, ondorioz, kalte ekonomikoa eragin dute, eta etorkizunean bideragarritasun ekonomikoa arriskuan jarri dute.

2020ko martxoaren 16tik abenduaren 31ra arte, hainbat enpresatan gertatu den bezala, enplegu-zentro bereziek ere aldi horretan LTEA jasan dute. Hala ere, nahiago izan dute ezintasunen bat duten langileak erreskatatzea, eta osasun-krisiaren ondorioak haien kontuetan eragitea.

Erakundeen bideragarritasuna babestuz

Pandemiak Nafarroako Enplegu Zerbitzuak (Nafar Lansare) Enplegu Zentro Berezien ekoizpen-jardueran eragin duen eragin ekonomikoa arintzeko, deialdi honen bidez erakunde horien bideragarritasuna babesten da, neurri batean haien galerak arinduz edo soldaten ehuneko bat diruz lagunduz, eta, horrela, lanpostuei eutsiko zaiela bermatzen da.

Foru Komunitatean dauden 16 EEEetan, gaur egun 2.146 pertsonak egiten dute lan; horietatik % 84k desgaitasun-mailaren bat dute, eta, beraz, pertsona horiek laneratzeko tresna nagusia dira. Bestalde, azken urteotan nabarmen hazi den gizarte-ekonomiaren sektorea da.

2021ean, orain deitzen diren laguntzez gain, zentro horiek Gizarte Eskubideen Sailaren hainbat diru-laguntza lerro dituzte, guztira 14,6 milioi euro.

Sortutako enpleguari dagokionez, 2015etik gaur egun arte, zentro horietan lan egiten duten pertsona desgaituen kopurua % 20 hazi da. Era berean, laguntzara bideratutako aurrekontu publikoa ia % 100 handitu da, neurri handi batean sektoreko lan-baldintzak hobetzera bideratua, eta haren soldatak Lanbide arteko Gutxieneko Soldataren igoerari lotuta daude.

Mirian Marton SNE-NLko zuzendariak adierazi duenez, “Enplegu Zentro Berezien 2020. urteko jokabideak modu adierazgarrian erakusten du zentro horiek enpleguarekiko duten konpromisoa. Joan den urtean zehar – Adierazi du –, nahiz eta une jakin batzuetan jarduera eten, diruz lagundutako enplegua % 1,6 hazi zen, enpleguaren beherakada orokorraren testuinguruan “.

“COVID-19ren krisiaren ostean, zentro horien bideragarritasuna bultzatzeko aparteko ahalegina egitea funtsezkoa iruditu zaigu. Desgaitasunen bat duten pertsonen enplegu inklusiboan eta ekonomia sozialean funtsezko zeregina dute, desberdintasun sozialak murrizten lagunduz “, azpimarratu du.

Egilea Andoni Beitia