Bizkaiko Foru Aldundiaren tresna fiskal batek 28 milioi euro baino gehiagoko inbertsioa eragin du lurralde historikoko startupean. Sozietateen gaineko Zergaren aldaketa da, 2017an sartu zen indarrean eta benetako zerga-sinbiosi bat sortzen du. Sortzen ari den enpresa batek, ia definizioz, ez du Sozietaterik ordaintzen, etekinak, oro har, martxan jarri eta zenbait urtera arte iristen ez direlako. Arau orokorra galeren ahoan bizitzea da, ideia, negozioa, kristalizatu arte.
Hala ere, berrikuntzan gastu handia dute, eta hori da enpresen kenkari-bide nagusietako bat, eta, hala badagokio, galdu egiten da, berez ez delako ogasunean islatzen, hain zuzen ere balantze negatiboagatik. Gertatzen da sortzen ari den konpainia horrek ez duela beti inbertsioei aurre egiteko behar den likidezia edo finantza-laguntza.
Espiral hori hausteko, Bizkaiko Foru Ogasunak artikulu berri bat sartu zuen Sozietateen gaineko Zergan, 64 bis artikulua, I+G arloan inbertitzen ez duen baina irabaziak dituen enpresa bati startup baten berrikuntza-gastua finantzatu eta fiskoarekin kontuak ematen dituenean deduzitzeko aukera ematen diona. Ondoren, mota guztietako konpainiei ireki zaie mekanismoa, eta Elkargi elkarren bermerako euskal sozietatearen esku utzi da haren kudeaketa, baina kobidak haren garapena eta irismena geldiarazi ditu. Sortzen ari diren enpresetan izango duten eragina ahalik eta txikiena izango da, eta enpresa beteranoak izango dira nagusi.
Pandemiara arte, ibilbideak apustua bermatzen zuen enpresak martxan jartzeko baliabide gisa. 2017an abian jarri zenetik, tresnak 87 proiektu finantzatzeko aukera eman du, eta 27,8 milioi euroko inbertsioa eragin du. Lehen hiru urteei buruzko datuak dira; 2020ko zifrak zenbatzeke daude, eta hil honen amaieran itxiko dira, Sozietateen kanpaina amaitzean. Amaia Jugo Elkargiren Bizkaiko zuzendari nagusiak aurreratu duenez, jarduera dagoeneko martxan dauden enpresa-proiektuetan oinarritu zen iaz, berritasuna, eta startup-en kasuan, haren irismena oso txikia izan zen.
Nolanahi ere, pizgarriak eragin handia izan du susperraldien garapenean. Espainiako Gobernuak baino zerga jaitsiera handiagoa izango du, izan ere, Espainiako Gobernuak % 25etik % 15era murriztu nahi du gorabidean dauden enpresen sozietate mota. Aldaketa hori 2022an sartuko litzateke indarrean, eta ez dirudi Euskadin oihartzunik izango duenik.
EKOSISTEMA EKINTZAILEA
Bizkaiko Foru Aldundiko iturriek nabarmendu dutenez, sortzen diren enpresen inbertsioa sustatzen jarraituko dute, funts propioekin edo maileguan emanda. Ez 64 bis artikuluaren bidez bakarrik, baita negozio berrien eklosioa zuzenean babesten duten beste tresna batzuekin ere. Kapitulu horretan, Bizkaiko foru gobernuaren literatura zabala da. BEAZen bidez, Aldundiaren enpresa-garapenerako agentziak itzuli beharrik gabeko laguntzak ezarri ditu, enbrioi-fasetik proiektu berriak abiarazteko: konpainiaren bideragarritasun- eta eraketa-gastuak, gehienez ere 105.000 eurokoak, eta 20.000 eurokoak konpainia abiarazteko inbertsioetan.
Gainera, kapital sozialean 450.000 eurorainoko finantziazioak edo partaidetza-maileguak aurreikusten dira.
Inbertitzaileak crowfunding bidez erakartzeak, berrikuntza-fondora sartzeak edo berrikuntza teknologikoagatiko beste zerga-kenkari batzuek osatzen dute Bizkaiko enpresak sortzen laguntzeko ekosistema.
64 bis artikuluko iazko datuen eta aurtengo bilakaeraren berri izateko zain gaude, eta, koronabirusari borroka irabazi eta ekonomia normalizatu ahala, estutasun gutxiago duen agertoki batean, itxaropenak handiak dira.
2018ko erreferentzia, 41 proiektu finantzatuta eta 21 milioi euroko irismenarekin, oinarri sendoa da programarako. Hori guztia trantsizio energetikoaren eta industriaren digitalizazioaren eskakizunek markatutako egoera batean, hainbat jarduera-arlotan negozio-aukerak sortzen baitituzte. Next Generation funtsek eta Eusko Jaurlaritzak eta konpainiek lurraldearentzat bultzatutako proiektuek enpresa-garapenerako aukerak daudelako pertzepzioa elikatzen dute.