Euskadin abuztuaren amaieran indarrean zeuden hitzarmenen batez besteko soldata-igoera % 0,91koa izan zen. Bestalde, azken hilabeteetan, EAEko KPIa urte arteko tasa negatiboetatik (-% 0,3 2020ko abenduan) aurtengo abuztuan % 3,3ra igaro da.

Lan Harremanen Euskal Kontseiluaren azken txostenean jasotakoaren arabera, hitzarmen kolektiboetan soldata-igoerak finkatzeko erreferentzia erabiliena KPI izanik, igoera horiek ez dira berehala egokitzen inflazioaren aldaketetara; izan ere, kasu batzuetan, aplikatu beharreko igoerak aurreko urteko KPIa kontuan hartuta finkatzen dira, eta beste batzuetan, berriz, soldata-igoerak uneko urteko prezioen igoeraren arabera zehazten dira, eta, behin betiko KPIa amaitu ondoren, urteko behin betiko KPIa erregularizatzen da.

Azterlan horrek adierazten du euskal ekonomiaren susperraldia, 2021eko bigarren hiruhilekoan % 18,6 hazi zena aurreko urteko aldi berarekin alderatuta, LTE egoeran dauden langileen beherakada mailakatua eta etengabea eta Gizarte Segurantzako afiliazioa handitzea ahalbidetu duena. Hala ere, hobekuntza hori oraindik ez da negoziazio kolektiboan islatu; izan ere, 2021eko lehen zortzi hilabeteetan, aurrerapauso “moderatuak” baino ez dira izan.

Euskal Autonomia Erkidegoko Lan Harremanen Kontseiluaren azken txostenen arabera, urtarriletik abuztura bitartean behera egin du langileen ehunekoak, sektoreko eta enpresako hitzarmen eguneratuekin.

Abuztua amaitzean, Euskadiko langileen % 39k eguneratuta zituen hitzarmenak; % 51,2k, berriz, luzapen-egoeran zituen hitzarmenak, eta % 9,8k, berriz, bertan behera utzitako hitzarmenak.

Duela urtebete, langileen % 48,1ek eguneratuta zituen hitzarmenak, % 36,9k luzatuta, eta % 15ek, berriz, bertan behera.

Urteko lehen zortzi hilabeteetan, Euskadin hamaika hitzarmen sektorial sinatu ziren, 34.543 pertsonari eragiten dietenak. Araban, honako hitzarmen hauek: aisia hezitzailea; Ardoaren Industria eta Merkataritza; eta Eraikuntza eta Herri Lanak. Bizkaian, butanoa banatzekoak, elikadura-merkataritza etxez etxe banatzekoak eta eraikuntzakoak. Gipuzkoan, bide-garbiketakoak eta hondakin-bilketakoak; eta esku-hartze sozialekoak.

Lurralde arteko hiru hitzarmen ere formalizatu dira: EAEko Gizarte Ekimeneko Hezkuntza Formala; Osakidetzako Garbiketa Emakidadunak; eta Hezkuntza Sailaren mendeko Eskola Garraioa eta Patio Zaintzaileak.

Aldi berean, 99 enpresa-hitzarmen apuntatu ziren (22 Araban, 47 Bizkaian, 26 Gipuzkoan eta 4 lurralde arteko eremuan), guztira 10.213 pertsonari eragiten dietenak.

Halaber, estatu mailako 12 hitzarmen sektorial sinatu ziren, 24.165 euskal langileri aplikatzen zaizkienak, eta estatu mailako 27 enpresa-hitzarmen, Euskal Autonomia Erkidegoko lantokietan 5.600 pertsonari eragiten dietenak.

2021eko urtarriletik abuztura bitartean kontratazioa % 21,7 hazi zen aurreko urtearekin alderatuta, baina abuztura arte sinatutako kontratuen bolumena 2019an erregistratutakoa baino % 19,3 txikiagoa da oraindik. Kontratu mugagabeen bilakaera ( % 23,7 igo ziren 2020ko lehen seihilekoarekin alderatuta) aldi baterako kontratuena baino hobea izan da ( % 21,5eko igoera). Hala ere, sinatzen diren 10 kontratutik 9k aldi baterakoak izaten jarraitzen dute.

Bestalde, 2021eko lehen seihilekoan lan-merkatua berreskuratzeak oraindik ez du langabezia pandemiaren aurreko mailara jaistea ahalbidetu. 2021eko abuztuan, 122.260 pertsona zeuden langabezian LANBIDEn izena emanda; horrek esan nahi du urtetik urtera % 16,5eko jaitsiera izan dela, baina 2019ko abuztuan zegoen langabezia-maila baino 6.182 pertsona gehiago (+% 5,3).

Datu horietan ez dira sartzen aldi baterako enplegu-erregulazioko espedienteek eragindako pertsonak; izan ere, langile horiek enpresarekin duten lan-harremanari eusten diote, eta, estatistikaren ondorioetarako, landunak dira.

Gizarte Segurantzako afiliazioa 14.536 pertsonatan handitu zen 2021eko abuztuan aurreko urteko hilabete berarekin alderatuta, baina afiliazioa 3.443 pertsonatan (-% 0,4) jaitsi da 2019ko abuztuan erregistratutakoa baino (956.564 pertsona).

Bestalde, 2021eko urtarriletik abuztura bitartean 519 bitartekaritza-eskaera aurkeztu ziren PRECOren aurrean, eta 203.331 pertsonari eragin zieten. Horrek esan nahi du aurreko urtearekin alderatuta % 14,7ko igoera egon dela aurkeztutako eskaeren kopuruan eta % 40,3koa eragindako langileen kopuruan.

Era berean, pandemiak eragina izan du PRECOra aurkeztutako eskaeren tipologian, eta aldi horretan hainbat gatazka aurkeztu dira pertsonen babes- eta segurtasun-neurriekin, ordaindutako baimena berreskuratzearekin, ERTEen baldintzekin eta garapenarekin, krisiak lan-egutegietan eta -ordutegietan izan duen inpaktuarekin, bai eta alarma-egoeraren indarraldian onartutako araudia aplikatzearekin lotutako gatazkekin ere.

Egilea Andoni Beitia