Zenbait gaitan normaltasuna lortzea oso prezio altua izan da enpresentzat. Energiaren kasua da hori; izan ere, energiaren kostua maximo historikoetan dago, euskal industriak ohiko kontsumo-mailak berreskuratu dituenean. Energiaren Euskal Erakundearen (EEE) koiuntura energetikoari buruzko azken txostenaren arabera, abuztukoaren arabera, manufaktura-sektoreko elektrizitate-kontsumoa azken urteetako erritmoarekin (1.200 gigawatt ordu hilabete) lerrokatu zen udan.
Iraileko datua ezagutu arte, ekoizpen-adierazleek mailak mantendu egin direla aurreikusten dute, susperraldiaren intentsitatea berretsiz. Horraino albiste onak, zeren uztaila, abuztua eta iraila, hurrenez hurren, elektrizitatearen prezio errekorra hautsi baitute, argiaren erreziboa inoiz ikusi gabeko kotan kokatuz.
Familiek poltsikoa urratu behar izan badute, enpresak, batez ere elektrointensiboak, hala nola siderurgiak, beste maila batean sufritzen ari dira, tamainagatik eta kontsumo-beharrengatik.
Metaleko Enpresen Bizkaiko Federazioak (FVEM) gertutik jarraitzen du fronte horren bilakaera. Patronalak duela gutxi ekin dio hirugarren hiruhileko honetarako koiuntura-txosteneko datuak biltzeari, eta dagoeneko sumatu du konpainien kezka nabarmen handitu dela lehengaien kapituluari dagokionez, bertan energia baitago sartuta.
Urteko bigarren hiruhilekoan, galdetutako enpresen % 73,5en buruhauste nagusia fabrikaziorako materialen prezioa eta hornikuntzarik eza bazen ere, lehen datuek adierazten dute gorakada nabarmena izan dela, % 81era iritsi arte. Kezka nabarmena da, Espainiako Gobernua hartzen ari den neurriek ezin baitute prezioen igoera geldiarazi. Gainera, argiaren ordainagiriak merkatuaren erritmoak ez islatzeko lanean ari diren arren, energiaren etengabeko gorakadak aurrezpena mugatzen du.
Energia Ministerioaren kalkuluen arabera, ekaitz perfektu horrek ez du datorren urteko martxora arte baretuko, eta euskal konpainien salmenten errentagarritasuna baldintzatzen ari da. Bizkaiko metalaren patronala ere kezka handitzen ari da puntu horretan, eta arazo bihurtu da bazkideen % 42rentzat, lehen eta bigarren hiruhilekoetan baino ia lau puntu gehiago.
Egoera delikatua da, eta argiak bakarrik ikus zitezkeen lekuan, koronabirusak eragindako ekonomiaren balaztaren amaieran, itzal asko daude. Izan ere, hornidurarik ezaren kapituluaren barruan, euskal ekonomiaren trakzio-enpresak, hala nola Mercedes de Benz edo Michelín, jopuntuan jarri dituzten erdieroaleen falta ere sartzen da.
Hornikuntza-kateek hartzen duten distantzia geografikoaren ondoriozko arazo horren ondorioz, euskal enpresek hornitzaile-orbitaren hurbiltasuna birplanteatu dute. Hala ere, maniobra-marjina oso txikia da energiaren esparruan. Gainera, elektrikoek zartagina kirtenetik dute.
“ARRISKUA” SEKTOREARENTZAT
Izan ere, Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Garapen Ekonomikorako sailburuak ostiralean ohartarazi zuenez, konpainia elektriko handiek Espainiako Gobernuak onartutako energiaren prezioen igoeraren aurkako neurrien “eraginak” industria-enpresetan eragina izateko duten asmoak “arriskuan jartzen du industria-sektore osoa”.
Tapiak mezu hori igorri zuen Eusko Legebiltzarreko kontrolerako osoko bilkuran, EH Bilduren interpelazio bati erantzuteko txandan, energia-horniduraren tarifen igoerak eragindako kalteen inguruan.
Sailburuak “kezka” agertu du energiaren prezioek gora egin dutelako, eta Eusko Jaurlaritzak, bere eskumenen esparruan, “Epe luzerako” estrategia energetikoa diseinatu duela gogorarazi du. Bere hitzaldian, energia konpainia handiek hornidura elektrikoaren garestitzeari aurre egiteko Gobernu zentralak bultzatutako neurri sortaren aurrean izandako erreakzioa ere aipatu zuen.
Sailburuak, izen propiorik aipatu gabe, deitoratu egin du “une jakin batzuetan onartuta zeuden prezioak aldatzen eta industria-enpresetan zuzenean eragiten saiatzen diren enpresak” egotea.
“Hori, jakina, une honetan ezin da gertatu; sektore industrial oso bat arriskuan jartzen ari garelako”, ohartarazi du. Tapiak “hori ezinezkoa” dela berretsi zuen, eta “modu integralean” lanean jarraitzea proposatu zuen, alde guztientzako irtenbide egokia bilatzeko. Azken batean, enpresen beharrei erantzutea.