Eusko Jaurlaritzak Europar Batasuneko Next funtsetatik 648 milioi lortu nahi ditu mugikortasuneko, eraldaketa digitaleko eta osasun-terapia aurreratuetako hiru proiektu estrategikotarako, 1.854 milioiko inbertsio globala ekarriko lukeena, publikoa zein pribatua.
Hiru proiektu “eraldatzaile” horiek dira Eusko Jaurlaritzak Nadia Calviño presidenteordeak autonomia-erkidegoetako presidenteei bidalitako gutun bati emandako erantzuna, berreraikuntzako funts horietara aurkez daitezkeen 3 proiektu estrategiko aurkezteko eskatuz.
Horiek 35.000 milioi euro aurreikusten dituzte erkidegoek kudeatzeko, eta beste 35.000 milioi Estatuaren zuzeneko kudeaketarako. Calviñok eskatutako proiektuak bigarren bloke honen kargura finantzatuko dira, eta, beraz, Eusko Jaurlaritzak Euskadi Next programako gainerako proiektuek ere EBren finantzaketa lortzea du helburu, perteen (berreskuratze-, eraldatze- eta erresilentzia-proiektuen) eta beste deialdi batzuen bidez.
Gobernu Kontseiluaren osteko prentsaurrekoan, Arantxa Tapia Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumeneko sailburuak aitortu du ez dagoela Espainiako Gobernuaren “konpromisorik” hiru proiektu horiek finantziazioa izan dezaten, baina “aurkezpen batzuetan” harrera “oso positiboa” izan dela ziurtatu du.
Sailburuak espero du urtea amaitu baino lehen jakitea proiektu horiek finantzaketarik izango duten ala ez, eta kalkulatu du I+Gn osagai handia dutenez, inbertsio osoaren % 35, hau da, 648 milioi euro, Europako funtsetatik etor litekeela, baina ezin dela zenbatekoa zehaztu, Estatuko Gobernuak Europarekin ixten baititu Estatuko laguntzen mugak.
Hiru proiektuak bat datoz Eusko Jaurlaritzak bultzatu nahi dituen hiru ardatz eraldatzaileekin (eraldaketa digitala, ekologikoa eta ardatz sozial eta sanitarioa), eta “koherenteak” dira Espainiako berreskurapen-planaren helburuekin, eta “gauzagarriak” dira Europak ezarritako epeetan.
Ez dira berriak (batzuk partzialki martxan daude), Next Euskadi programaren parte baizik, baina orain Jaurlaritzak “taldekatu eta koherentzia eman” die, ekoizpen-sarearen eraldaketa eta enpleguaren sorrera bultzatzeko eta Calviñoren aurrean aurkeztu ahal izateko.
Lehenengo proiektua, 987 milioiko inbertsio globalarekin, “Basque Mobility” deitu da eta ibilgailuen elektrifikazioa bultzatzeko ekosistema industrial bat sortzea du helburu. Bi zatitan banatzen da, eta lehenengoak (BasqueCCAM) ibilgailu elektrikoaren garapena du ardatz, eta lurralde bakoitzean hainbat jarduketa proposatzen ditu.
Horrela, Araban hiri-inguruneetan testamentuak egiteko laborategiak prestatuko dira, Gipuzkoako errepide-sare foralean “mugaz haraindiko mugikortasun adimenduna, adimenduna, kooperatiboa, konektatua eta autonomoa lortzeko garraio-sistema adimendunen Living lab” bat jarriko da martxan, eta Bizkaian simulazioaren alorra landuko da.
Mugikortasun-proiektuaren bigarren adarra “Basquevolt” da, baterien fabrikazioari buruzkoa, Europako lehen gigafaktoria izateko helburuarekin, litiotik haratagoko teknologiak merkaturatzen, hala nola estatu-solidoko bateriak. Gainera, Gipuzkoako Elektromugikortasun Zentroak, Mubil, energia biltegiratzearen arloan testeo aurreratuko laborategi bat eskainiko du.
Bigarren proiektu handiak, “Datu-ekosistema” izenekoak, 405 milioiko inbertsioa aurreikusten du, industria-sektorean ardazten da eta lau “kate-maila” ditu: industriarako Adimen Artifizialaren Europako Zentro bat; “data Center” bat, hodeiko zerbitzuak handituko dituena eta datuen ostatu segurua enpresen digitalizaziorako oztopo izatea saihestuko duena; zibersegurtasun industrialaren atal bat, eta konputazio zientifikoaren beste atal bat, erronka kuantiko gisa jorratzeko “.
Hirugarren proiektu estrategikoa “Basque Advanced Therapies” da eta 462 milioiko inbertsioa aurreikusten du. Bere erronkak hauek dira: terapia pertsonalizatuak ezartzea, covid eta etorkizuneko pandemiak kudeatzeko diagnostiko-soluzioak eta terapiak bilatzeko eredu bat garatzea, Arabako nodo farmazeutikoa eta “Gipuzkoa Advanced New Therapies Territory” delakoa bultzatzea, industria-orientazioa duten gene-, zelula- eta tisular-terapiak garatzeko.