Revolving txartelak bankuek eskaintzen duten kreditu-txartel mota bat dira, baina zenbait berezitasunekin produktu konplexu eta batzuetan eztabaidagarri bihurtzen dituzte. Funtsezkoa da ondo ulertzea arriskuak saihesteko, batez ere gainzorpetzea saihesteko. Kontsumitzaileen elkarteek zuhurtziaz erabiltzeko eta erreklamatzeko eskatzen dute, produktuari buruzko informazio zuzena jaso ez badute.

Zer dira eta zergatik da polemikoa haren funtzionamendua?
« Revolving» modalitateak aukera ematen du egindako erosketen ordainketak geroratu eta zatikatzeko. Hala ere, kobrantza hilabetea igarota igaro beharrean, kreditu-txartel batean bezala (zordunketa-txarteletan eskura pasatzen da), ordainketa interesak sortzen dituzten hileko kuotetan egiten da. Minikrédito moduko bat bezala funtzionatzen dute, baina batzuetan bezeroak ez daki ordainketak zatikatzeak interes handiak dakartzanik. Gainera, erabil daitezke, elkartutako kontuan funtsak izan edo ez, bankuak kreditu-muga bat ematen baitu (batez besteko zenbatekoa 5.000 eta 6.000 euro artekoa izaten da), baina dirua epeka eta interesekin itzuli behar da gero.

Zenbat dira interesak?
Txartel mota horiek jaulkitzen dituzten finantza-erakunde batzuek interes oso altuak aplikatzen dituzte, % 20 ingurukoak, eta kasu batzuetan % 25etik gorakoak. Gorenaren 2020ko martxoaren 4ko epaiak ‘revolving’ txartel bat lukurutzat jo zuen, % 27ko TAE TAE batekin, eta baliogabetzea erabaki zuen. Interes horiek askoz handiagoak dira kontsumorako kredituen batez bestekoarekin alderatuta ( % 7 inguru). Adicae-ren arabera, ia 200 txartel-eredu daude, abusuzkotzat jotzen diren % 30erainoko interesetara iristen direnak. Javier Moyano Niren aldeko Erreklamazioko CEOak adierazi duenez, epaia eman ondoren, erakunde askok interes-tasa jaistea erabaki dute, auziak saihesteko, baina ez die balio izan kontrako epaiak saihesteko, beste une batean usurariotzat jotako interes-tasa aplikatu dutelako.

Ba al dago TAEen mugarik?
Ez. Moyanok adierazten duenez, ez dago lukurreriaren berariazko mugarik, hau da, ez dago mugarik kreditu-mota horretan aplikatu beharreko interes-tasan. “Revolving” txartelak ez dira legez kanpokoak, baina, Gorenaren epai horren arabera, lukurreria dagoela uste da diruaren interes normala baino nabarmen handiagoa aplikatzen denean, hau da, TAEren interesari dagokionez % 20, eta, gainera, gehiegizkoa edo neurriz kanpokoa dela uste da. Baina ez da arau bat, jurisprudentziak interes-tasa oso handitzat jotzen duena baizik.

Interesak bakarrik dira arazoa?
Ez. Arrisku handienetako bat da, zorra amortizatu ahala, kopuru hori berriro eskuragarri dagoela gastatzeko kreditu-lerroan. Ordainketak bi modutara itzul daitezke: hileko kuota finkoetan edo zorraren ehuneko bat ordainduta. Adibidez, % 5eko portzentajea aplikatuz gero, orduan hilero une horretan metatutako zorraren % 5 ordainduko da. Era berean, berezitasunetako bat da zorra hilero berriz kalkulatzen dela. Hau da, saldo zordunak behera egiten du kuota ordaintzen bada, baina handitu egiten da txartela erabiltzen jarraitu ahala.

Zein dira erabiltzearen ondorioak?
Alde batetik, hileko kuota baxua ordainduz gero, printzipalaren amortizazioa luzatu egiten da eta, beraz, interesak ere luzatu egiten dira: azkenean, eragiketa askoz garestiago ateratzen da. Bestalde, ezinezkoa da aldez aurreko amortizazio-taula bat jaulkitzea; zorra aldatzean, hileko kuotak aldatzen dira eta ezustekoak agertzen dira. « Zenbatekoa ondo kalkulatzen ez badugu, litekeena da denbora luzez finantzatutako diru-kopuru txikiak itzultzea, interes-kopuru handiak sortuz », adierazi dute HelpMyCashetik.

Ba al dago horri buruzko araurik?
« Revolving » txartelak finantza-tresna konplexua dira, eta muturreko kasuetan bezeroak kaudimengabeziara eraman ditzake. Txartel mota horiek 2015etik kontsumitzaileen elkarteen jomugan daude, gehiegizko zorpetzea dakartelako. Joan den urtarrilean sartu zen indarrean revolving ‘txartelei buruzko araudi berria, horrelako finantza-produktuen merkaturatzeari argitasun eta gardentasun handiagoa emateko asmoz. Banketxeei eskatzen zaie bezeroaren kaudimenari buruzko aldez aurreko azterlan bat egitea eta informazioa emateko betebeharra, ez bakarrik kontratuaren aurretik (indarrean sartu ondoren formalizatutako kontratuak), baita hiru hilean behin informazioa eta informazio gehigarria ere.

Erreklamatu daiteke?
Bai. Javier Moyanok dio erakundeek EATak murriztu badituzte ere, posible dela beti erreklamatzea. « Zorra duela urte batzuk ordaindu bazen ere, beti erreklama daiteke gehiegi kobratu zutena, gure ustez abusuzko klausula baten deuseztasun-akzioak ez duelako preskribatzen ». Txartelaren deuseztasuna lortuz gero, kredituaren bizitza osoan sortutako interes eta komisioen % 100 itzultzea eta kontratua ezeztatzea ekarriko luke. Adierazi duenez, erreklamazio gehien Wizinken aurka jarri dira, NIRE bidezko Erreklamazioa dela eta. Wizinkek % 25 eta % 28 arteko TAE aplikatu du epaia eman arte. Orain murriztu egin du, kontratu berrietan erreklamazio berriak saihesteko.

Nola saihestu ezusteak?
Gomendagarria da erosketa guztiak kontrolatzea eta txartela kasu jakin batzuetan bakarrik erabiltzea. Onena zorra lehenbailehen kitatzea da, itzulketa ahalik eta gehien luzatu gabe.

Egilea Andoni Beitia