Eusko Jaurlaritzak onartu du kontabilitateko malabarismo ariketa oso bat egin beharko duela, Europako suspertze-funtsak ahalik eta gehien aprobetxatzeko. Kohesio-irizpideak dituzten funtsen eskualde-banaketak Euskadi zigortzen du, erkidegoen artean banatzen diren 35.000 milioietatik 1.000 milioi euro inguru jaso nahi baititu, hau da, guztizkoaren % 2,8 baino ez. Aukerak handiagoak dira pastelaren gainerako erdian, beste 35.000 milioi, hau da, proiektuen eraldaketa ekonomikorako ahalmenaren arabera lehia askean banatuko diren funtsak.
Kapitulu horretan, itxaropenak oso handiak dira, Europak ezarritako lehentasunetan Euskadik duen potentziala dela eta: trantsizio ekologikoa, digitalizazioa edo bioosasunaren sustapena, besteak beste. Eusko Jaurlaritzak ez du dirua erakartzeko mugarik jarri nahi Next funtsak jasotzeko bigarren bide horretan, eta ez du baztertzen Espainiako ekonomian duen pisuagatik legozkiokeenak baino baliabide gehiago izatea.
“Eskualde mailan baino tarte handiagoa dugu, gai horietan oso indartsuak garelako, eta administrazioek zein enpresek ahalik eta diru gehien eskuratzeko ahal ditugun proiektu guztiak aurkeztuko ditugu”, azaldu zioten atzo Ekonomia eta Ogasun Saileko iturriek DEIAri, Pedro Azpiazu sailburuak Legebiltzarrean gai horren inguruan egindako agerraldi baten ondoren.
Eusko Jaurlaritzak 595 milioi euro jasoko ditu 2021etik 2023ra bitartean, Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoaren Europako funtsen bidez. Behin-behineko zenbatespena da, baliabideen banaketa oraindik zehaztu gabe dagoelako. Programa urte anitzekoa da, eta datorren urtean abian jartzen diren ekimenei dirua injektatzen jarraituko du. Hori dela eta, Azpiazuk esan zuen hasierako zenbatespenari beste 400 milioi gehitu dakizkiokeela. Zenbaki biribiletan 1.000 milioi inguru izango lirateke eskualdeko kanaletik.
Kopuru horri gehitu beharko litzaizkioke hirugarren biderako aurkeztutako hiru proiektu biltzeko asmoa duten 650 milioi inguru, Ministerioak abian jarri dituen eskualdeetako proiektu estrategikoak bultzatzen dituen plana, eta ez da Euskadik planteatzen zuen bezain anbiziotsua. Atal horretan, Eusko Jaurlaritzak mugikortasunari eta auto elektrikoari buruzko ekimen bat aurkeztu du, industria-digitalizazioari lotutako beste lan-ildo bat, eta Euskadi osasun-terapia aurreratuetan erreferentzia bihurtzearen aldeko apustua egiten duen azken bat.
Azpiazuk atzo gogorarazi zuenez, gobernu-programan jasotako “trantsizio hirukoitzarekin”, Europako agintariek egitura-funtsen esparruan bultzatutako RIS3 Estrategiaren hiru espezializazio-arloekin eta “izaera eraldatzaile nabarmenarekin” lerrokatutako jarduerak dira.
Hori dela eta, Gobernuaren iritziz, eskualdeko kanalean sartzeko aukera asko dituzte, eta kanal hori martxan jartzeak ez du eperik. Programaren gainerakoa nahi baino gehiago luzatzen ari da.
Oraingoz, sailburuak atzo, asteazkena, azaldu zuenez, autonomia-erkidegoei transferituko zaizkien 35.000 milioi euroetatik 14.733 milioi banatu dira orain arte. Euskadik 595 milioi euro jasoko ditu; horietatik 359 milioi 2021ean jarriko dira, 111 milioi 2022an eta 71 milioi 2023an.
Gainerako 54 milioi euroen urteko banaketa ez da ezagutzen, baina banaketa 2022an hasiko da. Funts horiek herritarren gaitasun digitalak bultzatzeko (sei milioi euro) eta energetikoki eraginkorrak diren eraikinetan alokairu sozialeko etxebizitzak eraikitzeko (48 milioi euro) erabiliko dira.
Espainiako Gobernuko ministerioek zuzenean kudeatzen duten zatiari dagokionez, gainerako 35.000 milioi euroak 48 deialdi egin dira orain arte, hau da, 4.530 milioi inguruko laguntzak. Zenbateko horretatik, Euskadirako bi esleipen baino ez dira ezagutzen: 3,3 milioi ESS Bilbao Partzuergoarentzat (Suediako Lundeko espalazio-neutroien Europako iturriari gauzazko ekarpena egiteko), eta 600.000 euro Cine Donosti Jaialdiarentzat.