Hodien industria eta euskal siderurgia izango dira atzo Erroman iragarritako altzairuaren eta aluminioaren muga-zergak eteteko akordioaren onuradun nagusiak. Tasa horiek Donald Trumpen Administrazioak ezarri zituen 2018an. Trumpek % 25eko muga-zerga ezarri zien altzairu inportazio komunitarioei, eta % 10ekoa aluminiokoei. Une hartan, Aurreikuspen Ekonomikorako Zentroak (Ceprede) kalkulatu zuen Euskadik 40 milioi inguruko inpaktua jasango zuela urtean, nahiz eta koronabirusaren etorrerak iragarpenak aireratu zituen.
Muga-zergak ezarri zirenean, Euskadik Estatu Batuetara egindako galdaketa, burdina eta altzairuaren esportazioen % 32 biltzen zituen; Ipar Amerikara egindako burdinazko eta altzairuzko manufakturen salmenten % 60; eta aluminioaren eta horien manufakturen esportazioen % 49. Guztira, altzairuaren eta aluminioaren esportazio horiek 200 milioi euro inguru ziren urtean. Erabakia arintzea izango da Sidenor edo Arcelor Mittal bezalako enpresentzat – Olaberriako eta Bergarako plantek AEBetara esportatzen zuten – Edo Arabako bi hodiak, Tubos Reunidos eta Tubacex. Hasiera batean, onuragarriena Tubos Reunidos izango da, pandemia aurretik bere produktuen % 46 munduko lehen ekonomiari saltzen zizkiona. Tubacexentzat garrantzi txikiagoa du, bertan faktoria propioa baitu.
Muga-zergak bertan behera geratu ondoren, egoera hobetu egingo da, baina irekita geratuko da; izan ere, EBk eta Estatu Batuek merkataritza-akordio global berri bat negoziatuko dute, altzairuaren eta aluminioaren gehiegizko ahalmenari aurre egiteko. Altzairu eta aluminioarentzat atzo iragarritako etete hori, ekainean aeronautika eta mahastizaintza eta ardogintza sektoreei, euskal enpresei ere eragiten zietenei, muga-zergak baliogabetzeko hitzartutakoari gehitu behar zaio.
Ursula Von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak eta Joe Biden Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak Donald Trumpen administraziopean elkarri ezarritako muga-zergak eteteko akordioa ospatu zuten Erroman. Akordio hori “aurrerapauso handia da aldebiko harremanetan”, eta aliantza indartu eta “klima aldaketaren aurka” borrokatzeko aukera ematen die biei.
“AEBk ez ditu aplikatuko 232. ataleko muga-zergak (Merkataritza Zabaltzeko Legearena), eta Europar Batasunetik altzairu eta aluminiozko muga-zergarik gabe inportatzea ahalbidetuko du bolumen historiko batean” – Zenbatekoa ez zen zehaztu, nahiz eta prentsa espezializatuak 3,3 milioi tona aztertu –; EBk, berriz, “Bertan behera utziko ditu produktu estatubatuarrei buruzko muga-zergak”, Etxe Zuriak ohar batean jakinarazi duenez.
“Estatu Batuen erabaki honen ondoren, Batzordeak sartu genituen muga-zergak bertan behera uztea proposatuko duela iragartzeaz pozik nago”, esan du Von der Leyenek, G20ko buruzagien goi-bileran presidente estatubatuarrarekin batera egindako agerraldian. Bidenek, bere aldetik, nabarmendu zuen akordioak “fluxu komertzial transatlantikoak berrezartzen” laguntzen duela, eta klima-aldaketaren inguruko erronka partekatuei heltzen diela, eta, aldi berean, datozen hamarkadetan industria siderurgiko estatubatuar indartsu eta lehiakorra bermatzen duela, eta lanpostuak sortzen dituela.
“Baztertu egin dezakegu gure ekonomia haztea eta langile estatubatuarrei laguntzea krisi klimatikoari aurre egiten diogun bitartean. Hiru gauzak egin ditzakegu “, argudiatu zuen.
Itun horri esker, biek merkataritza-akordio global berri bat negoziatu ahal izango dute, batez ere Txinatik datorren altzairuaren eta aluminioaren gehiegizko ahalmen mundialari aurre egiteko. Izan ere, Txinak azken aldian bere altzairu merkea merkaturatu du nazioarteko merkatuetan, eta AEB bezalako herrialdeetara bideratu du, Europan barrena. Washingtonek uste du horrek bere industriaren lehiakortasuna zigortzen duela. Hemendik aurrera, Europan zehar AEBetara sartzen den altzairua Europan ekoitzia izan beharko da oso-osorik, urtua eta isuria izenez ezagutzen den araua.
Baina, gainera, ingurumenaren babesa sustatuko da, Etxe Zuriak esan zuenez, “AEBn fabrikatutako altzairua eta aluminioa Txinan egindako alternatiba zikinenak baino askoz ere emisio gutxiagorekin ekoizten direlako”.
“Orain arte, siderurgiako enpresek eta AEBetako langileek ez dute inolako onurarik jaso karbono gutxi ekoizteagatik. Ekoizpen mota guztietan karbono gutxi duen altzairua eta ekoizten duten langileak etorkizunean sustatu eta sarituko dira “, zehaztu du. Eta lantalde tekniko bat sortuko da, datu garrantzitsuak partekatzeaz eta merkaturatutako altzairu eta aluminioaren emisioak ebaluatzeko metodologia komuna garatzeaz arduratuko dena.
“Akordio globala irekita egongo da interesa duen edozein herrialderentzat, merkatura bideratzeko eta karbono asko duten altzairu eta aluminiozko produktuen merkataritza murrizteko helburuak lortzeko konpromisoa partekatzen badu”, adierazi du AEBetako Gobernuak bere komunikatuan. Von der Leyenek baieztatu zuen bertan behera geratzen dela EBk Washingtonen aurka Munduko Merkataritza Erakundeari aluminioaren eta altzairuaren muga-zergen ondorioz jarritako salaketa.