Siderurgiaren sektorea urte hasieran suspertu zen, eta 2019an zituen mailetara ere hurbildu zen, pandemia baino lehen. Baina dena aldatu da elektrizitatearen prezioen igoera handiagatik, eta horrek ondorio larriak eragin ditu energia-kontsumoan intentsiboenak diren industrietan, hala nola altzairutegietan eta galdategietan.
Euskadiko industriarako gakoa, eskualdeko motor ekonomiko handienetako bat, siderurgiak 16.000 pertsona ingururi ematen die lana zuzenean, eta EAEko BPG industrialaren % 35 da. Sektorea osatzen duten enpresek esportazio-maila handia dute, batez beste % 65ekoa. Eta, gainera, deskarbonizazioarekin eta jasangarritasunarekin konprometituta daude, I+Gn inbertitzeko baliabideak erabiliz, beren produktuak eta prozesuak eta, azken batean, lehiakortasuna hobetzeko. Estatuan, adibidez, 9,1 milioi tona txatar birziklatu ziren iaz, eta siderurgiako produktu berri gisa itzuli ziren zirkuitu ekonomikora.
Horrela, 2020an covid-aren inpaktuak bizitako une txarra gaindituta zegoela zirudien, Estatuan altzairuaren ekoizpena % 18 jaitsi zenean, 11,1 milioi tonara iritsiz. Eta hori Euskadin hiru milioi tonatan mantentzea lortu zela, Siderex siderurgiaren klusterraren arabera.
Itxura guztien arabera, 2021 urte oparoa izango zen, altzairuaren eskaria mundu osora berreskuratzearen ondorioz. Unesid Altzairuaren Enpresa Ekoizleen Elkartearen datuek hala adierazten zuten. Uztailera arte, adibidez, ekoizpena 2020ko hil berekoa baino % 68 handiagoa zen, eta, beraz, aurreikuspenak oso onak ziren, nahiz eta sektoreko handicap tradizionalak izan, hala nola Txina-EE.UU gerra komertziala, zeinei txatarraren prezioaren igoera edo automobilgintzaren sektorearen jaitsiera gehitu baitzitzaizkien, azken hori baita bezero nagusietako bat.
Jarduera gelditzea
Hala eta guztiz ere, sektorea indartsu zegoen aurten, inbertitzeko eta digitalizazioaren arloan proiektu garrantzitsuei aurre egiteko gogoz. Hala ere, plan horiek behera egin dute, batez ere energia-kostu handien erruz. Energia kontsumitzaile handiak biltzen dituen elkarteak (AEGE) ohartarazi du lantegiak gelditu egin behar zirela, eta hala gertatu da. Sidenorrek duela gutxi iragarri zuen bere jarduera geldituko zuela elektrizitatearen prezio neurrigabearen aurrean, enpresaren kostuak % 25 igo baitzituen. Eta baliteke Sidenor ez izatea bakarra.
Herrialdeko siderurgiak herrialde lehiakide nagusiek (Frantzia edo Alemania) baino faktura elektriko handiagoa jasaten du, eta prezioak bezeroei jasanarazi ezin dienez, gutxiagotasun-egoera argian geratzen da. 2050ean neutraltasun klimatikoa lortzeko konpromisoa hartuta, siderurgiako enpresek espero dute Gobernuak eta Europak neurri egokiak hartuko dituztela sektore horrek aberastasuna sortzen jarrai dezan eta bideragarritasuna ziurta dezan.Eusko Jaurlaritzak, bere aldetik, ziurtatu zuen dagoeneko ekin behar zitzaiola eta, faktura elektrikoak eragindako inpaktua industriarekin batera aztertzeaz gain, hainbat neurri proposatu zizkion Estatuko Gobernuari eta baita Europako Batzordeari ere. Izan ere, une honetan, Euskadik ezin du atzerapausorik eman ekonomiaren susperraldian.
Egoera zail honek Sidenorreko presidente José Antonio Jainagaren planteamendua berpiztu lezake, iaz Olarrarekin eta Tubacex eta Tubos Reunidos hodien fabrikatzaileekin altzairutegiak fusionatzeko elkarrizketa irekitzea eskatu baitzuen.