Nafarroa da telelana gutxien erabiltzen duen bigarren autonomia erkidegoa, Biztanleria Aktiboaren Inkestaren (Biztanleria Aktiboaren Inkesta) arabera, aurtengo hirugarren hiruhilekoari dagokionez.

Gaur egun, 21.200 landunek egiten dute lan urrutiko ereduaren bidez, noizean behin edo lanegunen erdietan baino gehiagotan. Kopuru hori Foru Komunitatean lan egiten duten pertsona guztien % 7,4 da. Aurretik Kantabria dago soilik, % 7,1eko portzentajearekin.

Espainiako batez bestekoa % 12,6ra igo da, eta sistema hori jarduera-sektoreetara hobeto egokitzen delako gehien bultzatu duten lurraldeek handitu dute. Adibidez, Madrilen, telelana egiten duten pertsonen kopurua % 22ra igotzen da, konpainia askok egoitza nagusia erkidego horretan dutelako, fabriketako produkzioarekin baino bulegoekin lotutako jarduera batekin. Gauza bera gertatzen da Katalunian, urruneko enplegatuak ia % 15 baitira.

Enplegatuek beren lana etxebizitza partikularrean egiteko maiztasunari buruz HHEk planteatzen dituen galderen arabera, enpresek eredu hibridoa aplikatzen dute, lanaldi presentziala eta urrutikoa konbinatzen dituena.

Pandemiaren hasieran, telelana landun guztien % 14,5era iritsi zen Nafarroan, eta % 19ra Estatuko batez bestekoan. Ia bost puntuko alde hori urte eta erdi geroago mantentzen da, Nafarroan industrian oinarritutako eredu ekonomikoa dela eta. Eredu horrek BPGaren % 30 suposatzen du eta kate-ekoizpenetarako langileak lantokira joatea eskatzen du.

Urte eta erdi geroago

2020ko martxoan alarma-egoera ezarri zenean, bat-batean aktibatu zen telelana jarduerarekin jarraitu ahal izan zuten sektoreetan. Enpresek azkar jardun zuten pandemiak eragindako egoeraren larrialdiagatik. Nafarroan 39.500 pertsona geratu ziren etxean telelanean, baina gehienak higiezinak eredu ez-presentzialerako egokituta izan gabe eta hitzarmenetan arautu gabe.

Urte eta erdi geroago, modalitate hori erabiltzen duten profesionalen kopurua ia erdira jaitsi da, etxebizitzak oraindik ez direlako egokitu telelanera, ez dutelako espazio fisiko egokirik horretarako, ez dituztelako beharrezko tresnak; sindikatuek eta erakundeek hitzarmen kolektibo eta enpresa askotan negoziatu behar dute beren mekanismoa; eta oraindik ere enpresa-kultura ez dago ohituta langileak urrutitik gidatzen. Gainera, higiezinen inguruneetako zibersegurtasuna da konpainien beste kezketako bat.

BAIk erakusten du, halaber, pandemiaren lehen sei hilabeteen ondoren (2020ko martxotik abuztura), telelana erabiltzen duten okupatuen kopurua egonkortu egin dela, eta 2020ko laugarren hiruhilekoko 25.000 inguruko tartean eta 2021eko hirugarren hiruhilekoko 21.1ean mugitzen dela. Aipagarria da telelanaren gailurra aurtengo bigarren hiruhilekoan, 27.800 landun baitaude egoera horretan, eta hori justifika daiteke kutsatzeen hasiera aurreikusteagatik.

Abantailak eta desabantailak

18 hilabete hauen ondoren, koronabirusak telelanaren ezarpena bizkortu du, baina ez pandemiaren hasieran suposatu zen erritmoan. Bertan geratzeko etorri zen, baina oraindik gai batzuk konpontzeke daude, eredu ekonomikoak direla-eta erkidegoen arteko ezarpen desberdinarekin.

Hilabete horien ostean, enpresek eta plantillek telelanaren abantailak aurkitu dituzte, hala nola malgutasuna, bidaietan aurreztea eta etxetik lantokira aldatzea iraunkortasuna eta denboraren antolaketa hobetzeko. Eragozpenen artean, soldatapekoen arteko eten digitala sustatzen du, beheragoko kategoriako eta ordainsari txikiagoko lanpostuak modalitate horretatik kanpo geratzen baitira; etxeak oraindik ez daude sistema hori hartzeko prestatuta; hiperkonexio-arriskua dago, eta langileek haien arteko gizarte-harremana galtzen dute, batzuetan, errendimendua lortzeko beharrezkoa dena.

Gainera, urruneko ereduak lan-dinamika batzuk aldatu ditu: orain enplegu bat lortu nahi dutenei elkarrizketak egiten zaizkie sarearen bidez, aurrez aurreko hitzordurik egin gabe; on line bilerak egiten dira edo enpresa-eragiketak ixten dira. Adibidez, Sol Daurellak, Coca Cola Europacific Partners-eko presidenteak, urriaren amaieran Iruñean egindako Familia Enpresaren 24. Biltzar Nazionalean aitortu zuen pandemiaren ondorioz bere konpainiak Zoomen bidez Australian enpresa bat erosi behar izan zuela.

Egilea Admin