Gasteizko Kirurgia Artroskopikoko Unitatearen (UCA) sortzaile eta zuzendari mediko eta zientifikoa, gasteiztar honen lanak nazioarteko aintzatespen-figura izatera eraman du. Mikel Sanchezek, Gasteizko Urrezko Dominak, Kirolari Aplikatutako Arte eta Zientzien Sari Nazionala jaso zuen 2014an, Eduardo Anitua arabarrarekin batera, eta bere izena ikerketaren abangoardiari lotuta agertzen da beti, terapia biologiko aurreratuetatik hasi, hala nola hazkunde-faktoreetan aberatsa den plasma eta kirurgiari aplikatutako 3D teknologia. Sanchezek azaroaren 16an hartuko du parte DIARIO DE NOTICIAS DE ÁLAVAk antolatutako Araba Helburua 2022 Foroan. Foro hori Europa Jauregian egingo da, eredu ekonomiko eta sozial jasangarria bultzatuz izenburupean.

2022ko Araba Helburua Foroan, elkarrizketa partekatuko du Josu Sanchezekin ekintzailetzari buruz. Zalantzarik gabe, ekintzaile arrakastatsua zara. Zer ezaugarri izan behar ditu ekintzaile batek?

Ziur aski, egiten duenak liluratu egingo du. Eta, gero, lanerako gaitasun nahikoa eta beldur gutxi izan behar da. Oso konstantea izan behar da, oso kuriosoa, eta egiten duzuna maite izan behar duzu. Honetan guztian grinarik ez badago, zure lana bakarrik ikusten baduzu, ez zara oso urrutira iristen. Oso ondo pasatzen duzula eta egiten ari zarena garrantzitsua dela uste baduzu, berdin dio leku txiki batean edo New Yorken zauden.

Zer faktore dira garrantzitsuenak ekiteko orduan? Zer hartu behar da kontuan proiektu baten arrakastarako?

Nik orain ikusten dudan moduaz hitz egiten badut, hasi nintzenean ez bezalakoa da, ez bainuen iritsi naizen lekura iristeko asmorik. Oso pixkanakako prozesua izan da. Gaur proiektu berri batean hasiko banintz, oso ondo aztertuko nituzke arriskuak, bidelagunak eta finantzaketan lagunduko dizutenak.

Hasieran ez bezala ikusten omen ditu gauzak. Proiektu bat aurrera eramateko baldintzak hobetu al dira?

Baietz uste dut. 30 urte gutxiago izango banitu, dena errazagoa izango litzateke, edo azkarragoa. Orain denek dakite urrutira irits gaitezkeela, orduan hasten ginenean ez genekien noraino irits gintezkeen, garaiak bestelakoak ziren.

Proiektu arrakastatsu hori denboran mantendu eta hazteko lider baten figura ere behar da. Zure ustez, zer ezaugarri izan behar ditu buruzagi horrek?

Seguruenik, proiektuaren arrakastaren zutabe garrantzitsuena izango da. Medikuntzako liderrak ez du zertan izan denetan bizkorrena eta gehien dakiena, baina jakin behar du jende jakintsuaz inguratzen, eta jakin behar du talde bat egiten, non autoritate moral bat egongo den, jendeak konfiantza izango duen bere erabakietan eta pazienteek konfiantza izango duten lider horren zintzotasun eta ontasunean. Medikuntzan, gainera, arrakasta ekonomikoa eta zure lehenengo interesa, interes ekonomikoa baino lehen, pazientearen osasunaren arrakasta uztartzeko zailtasuna dago. Ñabardura oso garrantzitsua da beste enpresa batzuei dagokienez.

Bere lana berrikuntzaren eta ikerketaren esparruan errotuta dago. Zure ibilbidea hasi zenuenetik gaur arte, adibidez, Arabako kasuan, berrikuntza medikoaren arloan diharduten beste enpresa batzuk sortu dira. Talentuak talentua erakartzen du? Proiektu arrakastatsu bat ekosistema baten ernamuina izan daiteke?

Bai, hala da. Medikuntza eta kirurgia protesikoaren munduan oso gutxi zegoen Gasteizen. Gero, hazkunde-faktoreak ezagunagoak izan dira, baina gauza berriak egiten hasi ginenean kirurgia artroskopikoaren munduan izan zen… Eta nik ere zortea izan nuen. Merkatuan oso berriak ziren lotailu gurutzatuak erabiltzeko aparatu batzuk asmatu genituen, eta egin ahal izan genituen, diseinatzaile industriala zen koinatu batek haiek marrazten lagundu zidalako, eta aitaginarrebak, bere lantegian, haiek eraikitzen lagundu zidalako eta arrakasta handia izan zuelako. Eta hortik Ingalaterrara salto egin genuen eta gero beste herrialde batzuetara. Orain errazagoa da dena. Eta ofizialagoa.

Eta gero eta globalizatuagoa den mundu batean lehiatu behar izateak ez al du zailtzen enpresa txiki batek aurrera egitea?

Baina hori ona da; izan ere, gure alorrean gauza garrantzitsu bat da asmamena eta zure pazienteak zutaz fidatzea eta jarraitzea, ideiak izatea, asmamena, dirua ez da gauzarik inportanteena. Dirua behar da, baina ideia arrakastatsurik ez baduzu, ortopedia eta biologiaren munduan diruak ez du ezer egiten. Horregatik, ziur aski, arrakasta izan dugu hemen, ideiak oso onak izan direlako. Ideiek arrakasta izan dute.

Zure ustez, esparru publiko eta pribatutik nahikoa laguntza al dago asmamen hori landu eta babes dadin sustatzeko?

Ikerketarako laguntza-sare ona dago, nahiz eta unibertsitatera eta zentro teknologikoetara gehiago bideratzen den. Sistema horretatik kanpo gaudenontzat konplexuagoa da, paper asko daude, errazagoa izan beharko litzateke.

Eta hezkuntzaren esparrutik?

Haurrak hezi behar dira hemen ere asma dezakegun horretan, denak ez duela Japoniatik, Estatu Batuetatik, Koreatik edo Txinatik etorri behar, hemendik ere ideiak eta gauza onak ateratzen baitira. Sarritan egiten den iruzkin bat da: ideia ona balitz, Estatu Batuetatik etorriko nintzatekeen. Ez dakigu gure seme-alabak hezten, ez erakunde publikoa, baizik eta gu geu, berrikuntzan pentsatzea funtsezkoa dela, denok egin dezakegula.

Egilea Andoni Beitia