Gaur egun nekazaritzako elikagaien munduan dagoen egoerak eta gertaeren kutsu surrealistak bultzatuta, Manuel Manquiña aktore galiziarraren emanaldi gogoangarri bat ekarri dit gogora. Aktore galiziarrak Pazos sikarioaren papera Air Bag filmean brodatu zuen 90eko hamarkadan, “Kontzeptua kontzeptua da” esaldi mitikoarekin korapilatu zenean, tarte luze batez hitz egiten egoteko, hori bai, ezer esan gabe.

Bada, azken urte hauetan, bada kontzeptu bat, hobeto esanda, hautsi-mautsi baterako balio duen mantra bat; horren arabera, munduko populazioak hazkunde esponentziala izango du, eta, horren ondorioz, 2.000 milioi pertsona gehiago izango ditu datozen 30 urteetan, egungo 7.700 milioietatik 2050eko 9.700 milioietara pasatuz, eta, are gehiago, 2100. urtean 11.000 milioi biztanle izatera iristea aurreikusten da. Hor ez da ezer!

Jakina, hazkunde esponentziala Asian, Afrikan edo Latinoamerikan emango da, eta beste zonalde edo kontinente batzuek, Europak eta Ipar Amerikak, hazkunde begetatibo ia nulua edo negatiboa izaten jarraituko dute, eta gizartea martxa behartuan zahartzen jarraituko dute. Batzuk, lehenak, munduko hazkunde demografikoaren protagonistak izango dira, nahiz eta maila ekonomiko baxua izan; bigarrenak, berriz, eskuak igurzten eta kalkulagailua eskuan hartzen ari direnak izango dira, lortuko dituzten etekin ekonomiko izugarrien kontuak ateratzen, eta, hori bai, lurreko milioika biztanle berri horiei jaten ematen.

Horrela, hutsuneen kontzeptua, globoaren populazio-hazkunde esponentzialarena, politika eta planteamendu ekonomiko askotarikoak planteatzeko eta justifikatzeko erabiltzen da, horietako asko elkarren artean kontraesankorrak direnak, eta batzuek ekar ditzakeen ingurumen-ondorio izugarriak aipatzen dituzten bitartean, ahots askok, karitatezko tonuarekin eta justizia sozialeko mezuekin, ikusarazten digute beharrezkoa dela nekazaritzako elikagaien ekoizpena handitzea, prozesuak areagotzea, esportazioak sustatzea eta, are gehiago, merkataritzari ateak zabaltzea.

Hemen gaude Europako esne-industria handien mezuak entzuten ditugunean, esne-ekoizpena handitzeko beharra planteatzen dutenak, horrela, esportazio-itxaropenei erantzun ahal izateko; izan ere, guru handien arabera, txinatarrak esnea edaten eta esnekiak kontsumitzen hasi dira, eta badirudi elikagai horiek ez daudela beren ohiko elikadura-dietan sartuta.

Beste horrenbeste gertatzen da haragiarekin. Munduko haragi-korporazio handiek eta, bereziki, amerikar kontinentekoek, hauek ere kalkulatzen baitituzte, kalkulatzen dute zenbat haragi beharko duten jende pobre horrek, milioika biztanle berri horiek, baldin eta bakoitzak mendebaldeko munduan kontsumitzen dugun haragi-kantitate bera kontsumitzen badu, hau da, munduko alde aberatsean.

Imajina dezakezuen bezala, elikadura-korporazio handiei begiak zimeldu egiten zaizkie, hazkunde demografikoak dakarren negozioaren neurrigabetasuna pentsatze hutsarekin, eta ondorioz, gaiztaginen makinak, diruaren makinak bete-betean daude, eta inbertsio-funts handiak eta dirutza handiak festan konba ez galtzeko posizionatzen dira. Negozio-itxaropen horiek dira, nire ustez, milioika behartsuei jaten ematen dietenak, megarkriko horien diru-irrika aseezina ez bada, une honetan lehengaien, etorkizuneko merkatuen eta munduko burtsen merkatuetan nagusi den espekulazioa eragiten ari direnak, azken finean sare horren B aldea diren milioika nekazaritza-ekoizleak itotzen dituztenak.

Mendebaldeko dieta globora orokortzeak eta mendebaldeko elikagaien korporazio eta industria handien sendotasunak, beste behin ere, jaiaren onurak eurentzat izango direla eta jaiaren faktura, beste behin ere, eurentzat izango dela aurreikusten dute.

Aurreko astean, Brasilgo JBS korporazioak Donostiako Biotech Foods konpainian 36 milioi euro inbertituko dituela ezagutu ahal izan dugu, erakundeen laguntzarekin, Estatuko haragi sintetikoaren ekoizpeneko lehen plantaren eraikuntza eta, sustatzaileen arabera, haragi sintetiko horren ekoizpenari ekitea ahalbidetuko duen munduko bakarrenetariko bat (haiek, fin-fin, eta hori bai, haragia nekazaritzarekin lotzeko helburuarekin).

JBS enpresa brasildar hau J & F korporaziokoa da, 2017an inoizko isunik handiena ordaindu behar izan zuen munduko haragi-prozesatzaile handiena, 3.200 milioi dolar, herrialde kariokako ustelkeria politikoagatik. Enpresa hori, Asiako eta Afrikako behartsuek behi-haragia jan ahal izan dezaten zaintzen duten karitateko aingerutxoak, eta hori guztia, aldi berean, berotegi-efektuko gasen isurketa murrizteko eta, hori bai, klima-aldaketaren aurkako borrokan eskuzabaltasunez laguntzeko helburuarekin, Brasilgo elikagai-eskandalu handienaren protagonista tristea izan zen; hain zuzen ere, haragi ahularen eskandalua, haragi usteldutako haragia esportatzean zetzana, eta haren produktu kimikoak disimillatzeko.

Azken batean, hasieran nioen bezala, kontzeptua da garrantzitsuena, eta Pazos sikarioak zioen bezala, kontzeptua kontzeptua da, eta, sikario berri horiek argi dute, nik esango nukeen bezala, kontzeptua. Negozio-kontzeptua.

Egilea Andoni Beitia