Berrikuntza eta produktibitate gehiago. Hori da Orkestra-Lehiakortasunerako Euskal Institutuaren formula pandemiak enpresen errentagarritasunean duen eragin negatiboaren arazoa konpontzeko eta enpresen lehiakortasuna indartzeko. Hori da Deustuko Unibertsitatea buru duen analisi ekonomikorako zentroaren urteko txostenaren ondorio nagusia.
Koronabirusaren zulotik haratago (iaz bezala, azterketa baldintzatzen du), Orkestrak ongizatearen irudi positiboa nabarmendu du, bizitzarekiko, ikaskuntzarekiko eta osasunarekiko gogobetetzeari dagokionez, eta enpleguarekin eta ingurumenarekin lotutako alderdi batzuk identifikatu ditu. Alderdi horiek lehen aldiz sartu ditu txostenean, herrialdearen ikuspegia osatzen duelako.
Horrela, pandemia gorabehera, Euskadiko bizitzarekiko gogobetetzeak hobekuntza txiki bat izan zuen (7,5 2020an eta 7,4 2018an). Batez besteko errenta baliokidea (22.638 euro) handia da 27-EBko batez bestekoarekin (17.325 euro) alderatuta. Gainera, azken urteetan hazten ari da, Alemaniakoaren ia parean kokatuz (22.693 euro).
Zertan distiratzen du Euskadik lehiakortasunaren arloan? Bere indarguneetako bat bizialdi osoko ikaskuntza eta goi-mailako hezkuntza duen biztanleriaren proportzioa dira. Zenbait urte bilakaera positiboarekin lotzen dituzten alderdiak; horri esker, adierazle horren eta Europako erreferentziazko eskualdeen arteko aldea murriztu egin da 2013tik.
Osasunaren arloan, bizi-itxaropenak ingurukoena gainditzen du (84 urte EAEn, 81,3 Alemanian eta 27-EBn). Lan-merkatuari dagokionez, langabezia-tasak hobera egin du, eta % 10etik behera dago 2019an eta 2020an. Hala ere, Orkestrak uste du oraindik ere hobetzeko ibilbidea dagoela EB-27ko batez bestekoarekin ( % 7,1) eta Europako erreferentziazko beste industria-eskualde batzuekin (Baden-Wurtemberg eta Austria Garaia) alderatuz gero.
“Kalitatezko enplegua sortzea, batez ere gazteentzat, erronka kritikoa da oraindik Euskadin”, uste du Institutuak.
Gobernuen eta herritarren kezka nagusietako bati dagokionez, ingurumenari dagokionez, hobekuntzak egon dira airearen kalitateari dagokionez, baina berotegi-efektuko gasen emisioak hobetzen jarraitu behar da. Gainera, nahiz eta hobetu, birziklatze-tasa Europako batez bestekoaren atzetik dago.
Azkenik, txostenak erakusten du erronka garrantzitsuak daudela gizarteratzeari dagokionez, izan ere, adierazleek genero-arrakala bat erakusten dute, emakumeak kaltetzen dituena: emakumeen segurtasunaren batez besteko balorazioa gizonena baino % 22 txikiagoa zen, eta soldata % 9,5 txikiagoa. Txostenaren arabera, Euskadin azken hamarkadetan egindako industriari buruzko estrategiak egoera onean utzi du lurraldea covid-19ak eragindako krisiari aurre egiteko. Pandemia gorabehera, Euskadi per capita BPG maila altuena eta pobrezia-arriskuan edo gizarte-bazterketako arriskuan dagoen biztanleria-maila txikiena duten Europako eskualdeen artean dago oraindik ere. Zehazki, 29 eta 26 posizioetan, hurrenez hurren, EBko 200 eskualde baino gehiagoren artean.
Hala ere, eskualdeko lehiakortasun-oinarriak ondo finkatuta dauden arren, emaitza ekonomiko-enpresarialek pandemiaren eragina erakusten dute, eta susperraldirako kontuan hartu beharreko hainbat elementu erakusten dituzte.
Horrela, manufaktura-industrian lan egindako ordu bakoitzeko produktibitatea handiagoa da EAEn (42,6 euro orduko) Espainian baino (33,4 euro), eta 27-EBn baino (37,6 euro), baina oraindik ere ahultasuna dago Alemaniarekiko (50,7 euro) eta erreferentziazko eskualdeekiko. Azkenik, enpresa txiki eta ertainen berrikuntzak hobera egin du (2018an % 39,9k berrikuntzaren bat egiten zuen), baina oraindik bidea dago egiteko Europako batez bestekoarekin alderatuta ( % 49,2).