Sustapen publikoko pentsio-funtsen eta plan sinplifikatuen lege-aurreproiektuaren lehen txostena onartu zuen atzo Gobernuak Ministroen Kontseiluan. Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioak diseinatu zuen, gainerako ministerio ekonomikoekin lankidetzan. Gobernu honek gizarte-aurreikuspen osagarriaren arloan hartu duen neurri nagusietako baten oinarrizko arkitektura jasotzen du testuak. Orain, beharrezko txostenak egingo dira, Jaurlaritzak bigarren irakurraldi batean onar dezan urtea amaitu baino lehen eta 2022ko ekaina amaitu baino lehen indarrean egon dadin.

Jose Luis Escrivá ministro arduradunak atzo Ministroen Kontseiluaren bileraren ostean azaldu zuenez, Gobernuak enpleguaren [kolektiboa] pentsioen funts bat sortuko du lege honekin, sektore publikotik sustatua, eta enpresa txiki eta ertain askotako langile asko atxiki ahal izango zaizkio, autonomoak eta administrazio publikoetako langileak. Kudeaketa-batzordeak oso txikiak izango direla bermatu zuen. Hasiera batean, Jaurlaritzak proposatu zuen kudeatzaileek kobratu ahal izango duten gehienezko komisioa urtean % 0,4 izatea, eta erakunde gordailugileak, berriz, urtean % 0,1 kobratzea. Beraz, gehienez ere komisioak % 0,5era iritsiko dira, baina Gizarte Segurantzak erabaki zuen muga horiek aurrerago ezartzea kudeatzaileentzako lehiaketa publikoen erregelamenduetan eta pleguetan.

Gaur egun, hamar langiletik batek baino ez du plan kolektibo horietako bat baliatzeko aukera bere enpresetan. Horregatik, Escrivak atzo azaldu zuenez, sustapen publikoko funts berriaren helburua da langileen erdiak epe luzerako aurrezki tresna horietako bati atxikita egotea hamar urteren buruan. Hala, plan horietako bati atxikita dauden bi milioi langileei beste zortzi milioi gehitzea espero du, hamar urtean hamar milioi partaide izatera iristeko. Baina nola lortu arrakasta hori?

Escrivak Euskal Herriari begiratzen dio helburu hori finkatzeko. Hor, borondatezko gizarte-aurreikuspeneko erakundeak (BGAE) arautzeari esker, oso hedatuta daude erkidego honetako produkzio-sarean, eta sektoreko hitzarmen batek sektoreko enpresa guztiak behartzen ditu adostutako BGAEari dirua ematera. Horregatik, Jaurlaritzak atzo azaldu zuenez, lege berriak arauzko gaikuntza emango dio sektoreko negoziazio kolektiboari, adostutako enplegu-plana sektore horretako enpresa guztietara zabal dadin.

Azken batean, sektore batean [negoziazio kolektiboan] erabakitzen denean aukera hori sektoreko enpresa guztiei zabaltzen zaiela, hori horrela izango da azkenean. Izan ere, orain zazpi urrats egin behar dira plan bat sortzeko, oso konplexua da, eta orain prozedura izugarri erraza izango da, urrats bakar batean, esan Escrivá.

Enpresek plan horiek eskaintzeari aplika dakiokeen betebehar-maila polemikoa bada ere, patronaleko iturriek atzo ohartarazi zutenez, sektore bateko enpresak plan horiek eskaintzera behartzeko legea idatzita dagoen moduaren arabera, Konstituzioaren aurkakoa ere izan liteke. Nolanahi ere, patronaletan kexu agertu ziren atzo, ez zutelako berririk jaso Gobernuak arauan sartzea aurreikusita duen enpresa-proposamenei buruz.

Era berean, ministroak iragarri zuen inbertsioak jasangarriak izango direla eta kontrol-zaintza zorrotza izango dutela, Gobernuaren eta gizarte-eragileen ordezkariekin osatutako batzorde baten bidez. Baina kudeaketa horretan betoak baztertu dira.

Testu honen lehen zirriborroaren arabera, Gizarte Segurantzak esparru komun moduko bat abiaraziko du enpleguko plan kolektibo ugari batzeko. Horrela, enplegu-plan sinplifikatuak eratu ahal izango dituzte (figura juridiko berria), negoziazio kolektiboko akordio sektorialetan sartutako enpresek; administrazio publikoek eta merkataritza-sozietate publikoek; langile autonomoen elkarteek, elkargo profesionalek edo gizarte-aurreikuspeneko mutualitateek.

Printzipioz, erakunde kudeatzaile batek administratuko ditu funts horiek, erakunde gordailuzain baten konkurtsoarekin eta kontrol-batzorde bakar baten ikuskaritzapean. Sustapen publikoko enpleguko pentsio-funtsen erakunde kudeatzaile izan ahalko dira pentsio-planak eta -funtsak arautzeko legean ezarritako baldintzak betetzen dituzten erakundeak. Bederatzi funtzionariok (bost Gizarte Segurantzakoak, eta bat Lan, Ekonomia, Industria eta Trantsizio Ekologikokoa) osatutako batzorde batek izango du azken hitza planak azkenean eskainiko dituzten kudeatzaileak hautatzeko.

Egilea Andoni Beitia