Enpleguak goranzko bideari jarraitzen dio Euskadin. Atzerriko okupazioak, gainerakoek bezala, pandemiaren lehen kolpeak jasan zituen, baina azken hilabete hauetan susperraldi azkarra bizitzen ari da, eta, horren ondorioz, 2021a errekor mailan itxi du. Ostalaritza da, osasun-neurriek bereziki zigortutako negozioa, Espainiako Estatutik kanpoko langileengana gehien jotzen ari den sektorea.
Gizarte Segurantzaren azken datuen arabera (azaroko datuak), Euskadin 75.000 langile atzerritar baino gehixeago daude sisteman afiliatuta, duela urtebete baino 6.000 gehiago eta 2020ko apirilean baino 10.000 gehiago; izan ere, enplegu-mailan hilabeterik txarrena da, covid-aren etorrerak jarduera askotan ezarri zituen murrizketengatik.
Birusaren lehen inpaktu hark 4.000 atzerritar kotizatzaile galtzea ekarri zuen Euskadin, termino erlatiboetan atzerapauso bat gainerako lan-merkatuaren ildotik, lurraldera iristen ziren etorkinen bolumena ere geldiarazita.
Baina kolektiboa azkar ari da suspertzen. Hala, Gizarte Segurantzak hilabetetik hilabetera afiliatu gehiago ditu Espainiako Estatutik kanpo, datuak daudenetik maila altuenetan moldatzeko. Udazkenak enplegu-zenbaki oso onak ditu oro har, eta atzerritarren kopuru hori nabarmentzeko eta 6.000 afiliatu inguruko marjina positiboa finkatzeko balio du, covid aurreko aldiari dagokionez.
Batez ere ostalaritza da azken hilabeteetan atzerritarrak xurgatzen dituen sektorea, eta, beraz, Estatutik kanpoko langile gehien biltzen dituen jarduera da, etxeko lanekin berdinduta (Gizarte Segurantzan alta emandako pertsonen zifrak soilik alderatzen badira). Euskadiko kanpoko zazpi langiletik batek taberna edo jatetxe batean egiten du, etxeko lan-erregimenean bezalaxe. Egia esan, bi kasuetan ehunekoa handiagoa da, ezkutuko enplegu-tasa altuak dituzten bi sektore baitira, enplegu-maila erreala kontabilizatzea eragozten dutenak, bereziki etxekoen unitateetako lanaren kasuan.
Nolanahi ere, zifra ofizialek erakusten dute ostalaritzan gorakada handia izan dela, eta hori pandemiagatik negozio horiek murrizketa gogorrak jasan behar izan dituzten arren, batzuk gaur egun indarrean daude seigarren olatuak eragindako kutsatzeen gorakadaren ondorioz. Gizarte Segurantzaren estatistikatik ondorioztatzen da, ordea, azken hilabeteetan ez direla gehitu ostalaritza propioko lokala duten atzerritarrak (autonomoak seiren bat dira sektorean), baizik eta erregimen orokorraren bidetik egin dela aurrera, hau da, besteren kontura. Horrela, azaroan ostalaritzak 2021eko hasieran baino 1.700 afiliatu atzerritar gehiago zituen.
Txikiagoa da familia-erregimeneko afiliatuen hazkundea, urtarriletik ez baita 500 ingurura iritsi. Atal honetan erabakigarria da etxeko ekonomien osasuna, bai lan horiek egiten dituen pertsona bati ordaindu ahal izateko, bai legeak eskatzen dituen baldintzekin ordaintzeko. Askotan, garbiketarako edo senitartekoak zaintzeko kontratatzeko beharra kontziliaziorako laguntza behar izatetik sortzen da, eta, horregatik, lan-merkatuaren hobekuntza orokorra puntu honetan kontuan hartzen den aldagaia da.
Atzerriko afiliazioaren errekorra azaltzen duen beste gako bat lan administratibo eta laguntzaileen adarraren bilakaera ona da (dokumentuen prestaketa, fotokopiak…). Langile gutxiago ditu, baina 2021eko jauzia oso handia da termino erlatiboetan, mila atzerritar gehiagorekin, % 20ko aurrerapena.
Hirugarren lekuan industria-sektorea dago, mila afiliatu inguru gehiago baititu; merkataritza eta eraikuntza, aldiz, abiadura txikiagoan hazi dira, historikoki langile etorkin asko izan baitituzte.
Kualifikazio-maila handiagoa behar duten jarduerei dagokienez, hala nola osasuna eta hezkuntza, ez dago mugimendu handirik.