Ezkortasuna nagusitu da berriro euskal ekonomisten artean. Ukrainako gerrak, energia-inflazioak eta hornidura-krisiak sortutako ziurgabetasunak eragina du analistek datozen hilabeteetako ekonomiaren bilakaerari buruz dituzten itxaropenetan. Horrela, euskal ekonomialarien % 56k uste du urte amaieran euskal ekonomiaren egoera egungoa baino okerragoa izango dela, eta % 22,7k soilik uste du hobera egingo duela.
Ekonomialarien Euskal Elkargoak sei hilean behin ia 4.000 elkargokideren artean egiten duen inkestaren emaitzen arabera, dezelerazioa dagoeneko hemen dagoela uste da. Inkesta horren ondorioak gaur goizean jakinarazi dituzte koordinatzaileek prentsaurrekoan.
“Gehiengoak uste du Euskadiren egoera ekonomikoak okerrera egin duela azken sei hilabeteetan, % 49,3k uste baitu zertxobait okertu dela, eta % 5,9k uste du asko okertu dela”, laburbildu zuen Mercedes Vallejo EHUko Ekonomia Aplikatuko Saileko irakasleak eta galdetegiaren egileetako batek.
Epe laburrean euskal ekonomiaren hazkundea arriskuan jartzen duten arazoen artean, nagusienak energiarekin zerikusia duen guztiarekin du zerikusia; izan ere, inkestatuen % 72,3k elektrizitatearen, gasaren eta erregaien prezioaren igoera da oztopo nagusia. Bigarren postuan inflazioa legoke, % 59rekin, eta hirugarren postuan horniduren krisia, ia % 50ekin.
Vallejo irakasleak adierazi duenez, inflazioaren kontrola da eraitsi beharreko oztopo nagusia, nahiz eta “ez dagoen aho bateko iritzirik” zer neurri hartu behar den jakiteko. Horrela, gehien aukeratu den aukera, % 52rekin, errenten ituna delakoa bultzatu beharko litzatekeela da. Itun horren bidez, enpresa-mozkinak eta lan-soldatak apalduko lirateke, prezioak bertan behera utz ez daitezen. Bigarrenik, % 43,6ko babesarekin, zerga-beherapenak daude, eta hirugarrenik, % 39,8rekin, ekoizpen- eta banaketa-kateen hobekuntza.
Profesional espezializatuen falta
Elkargoak, oraingoan, eragile ekonomikoak egunetik egunera gehiago kezkatzen dituen gai bati buruz galdetu du: profesional espezializatuen falta eta belaunaldien arteko ordezkapenik eza. Kontsultatutako ekonomialarien % 80k baino gehiagok baieztatu du arazo hori dagoela. Egoera horren aurrean, babes handieneko proposamenek zerikusia dute berezko talentua atxikitzearekin, profesional espezifikoak prestatzeko aurrea hartzearekin eta gizarteari ezagutza digitalak ematearekin, bai eta sektore jakin batzuetan errelebo profesionala erraztuko duten politika publikoak garatzearekin ere.
Langabeziari dagokionez, zalantza gehiago daude ahobatezko diagnostikoa egiteko orduan. Trumometroaren arabera, % 34,8k uste du gutxi jaitsiko dela, eta % 30,1ek uste du orain arte bezala jarraituko duela; % 29k, berriz, uste du langabezia gutxi handituko dela eta % 3,7k uste du asko handituko dela.
Azkenik, euskal enpresei hurbileko testuinguruan etorkizunean irekitzen zaizkien aukerei dagokienez, nabarmentzekoa da euskal ekonomialariek ez dutela konfiantza handirik Next Generation funts europarrek eskaintzen duten koiunturan, covid osteko susperraldiarekin lotuta baitaude, eta bai, ordea, energia berriztagarriekin, I+G+b-rekin eta eraldaketa digitalarekin zerikusia duen guztian.