Zaborretara botatako 2.895.272 tona elikagai-hondakin. Hau da 2023an espainiarren zabor ontzietan amaitu zuen janari kopurua. Fruta-larruak, iraungitako produktuak, egoera txarrean dauden beste batzuk edo, besterik gabe, gehiegizko janaria. Ehunka euro zaborretara botata, 250 euro pertsonako urtean, kalkulu batzuen arabera. Faktura horrek zulo bat uzten du familien poltsikoan, eta desbardoitze bat enpresa askotan.
«Batzuetan zurtoina besterik ez da», dio Rafael Carmona Iberostarreko operazio zuzendariak. «Beste batzuk barazki baten estalkiak dira», gehitu du. «Hau funts on bat egiteko erabil daiteke», ziurtatzen du. Sukaldari ona ez da ona errezeta gozoekin bakarrik, daukana ahalik eta gehien aprobetxatzen du. Espainiako hotel-talde honek elikagai organikoen 921.824 kg hondakin aurreztea lortu du 2023an, keinu bakar batekin: sukaldeetako zabor-ontzietan kamerak jarriz.
«Gure teknologiak ez du kuboetan arakatzen», adierazi dute Winnoweko arduradunek. Londresko enpresa honek sukalde askotako ateak bota ditu. «2000 sukalde baino gehiagotan gaude mundu osoko 77 herrialdetan», aipatzen dute. Bere lana? Ikusi zer amaitzen den kuboetan. «Gidaririk gabeko auto baten antzeko IA erabiltzen dugu ?», adierazi dute. «Elikadura-teknologiako azoka batean aurkitu genuen», zehaztu du Carmonak.
Argazkia zaborretara
“Nuestra tecnología no explora en los cubos”, afirman los responsables de Winnow. Esta firma londinense ha echado las puertas de muchas cocinas. «Estamos en más de 2000 cocinas en 77 países de todo el mundo», señalan. ¿Su trabajo? Vea lo que acaba en los cubos. «¿ Utilizamos una IA similar a un coche sin conductor ?», señalan. “Lo encontramos en una feria de tecnología alimentaria”, puntualiza Carmona.
Informazio horrekin, konpainiak eguneroko eta asteko txostenak ematen dizkie bezeroei, eta, horiei esker, sukaldeko arduradunek jakin dezakete zer artikulu alferrik galtzen ari diren, zer zerbitzutan eta zenbatekotan. Hilton katearen kasuan, arduradunak «konturatu ziren gosarietako okindegiko pieza asko handiegiak zirela», Winnowetik diotenez.
Baina teknologia hori ez da soilik zaborretara botatzen diren elikagaien kostua kalkulatzera mugatzen, elikagaien prestaketa eta sukaldera itzultzen diren plateren hondarrak aztertzeko gai ere bada. «Sukalde komertzialek erositako elikagaien % 20 arte alferrik galtzen da», azaldu dute. «Urtebetean gure tasa % 12 murriztea lortu dugu irtenbide honekin», nabarmendu du Rafael Carmonak.
Aurreztutako milioiak
Mundu mailan egunero 1.000 milioi janari alferrik galtzen dira eta 1.050 milioi tona elikagai-hondakin, jangarriak ez diren zatiak barne, 2022an zabortegietan amaitu ziren. Elikagai-xahutze horrek 3.300 milioi tona berotegi-efektuko gasen karbono-aztarna dakar, eta baliokide gisa adierazten da. «Nahiz eta zifra handiagoa izan daitekeen herrialde jakin batzuetako datu batzuen ahultasunagatik», ziurtatu zuen joan den martxoan Nazio Batuen Ingurumen Programak (PNUMA).
Elikagaiak alferrik galtzeak, planetan ez ezik, kontuetan ere badu aztarnarik. FAOren arabera, 368.000 milioi euro galduko dira urtero. Soluzio horrek, arduradunen esanetan, duela hamarkada bat sortu zenetik urtean 78.000 tona CO2 isuri saihestea eta 50 milioi euro baino gehiagoko galerak aurreztea ekarri du. «Arazo garrantzitsua da, baina uste dut konponbidea eman dakiokeela eta ematen ari gatzaizkiola», ziurtatu dute.