ANDONI BEITIA /2020-09-29/ Ministroen Kontseiluak Errege Lege Dekretu bat onartu du, sektore ekonomiko jakin batzuetarako ezinbesteko kasuetan aldi baterako enplegu-erregulazioko espedienteak automatikoki urtarrilaren 31ra arte luzatzeko. Hala ere, bi figura sortu ditu: jarduera eragozteagatiko enplegu-erregulazioko espedienteak eta jarduera mugatzeagatiko enplegu-erregulazioko espedienteak, eta enpresa guztiek baliatu ahal izango dituzte, exonerazio nahiko handiekin, kasu batzuetan % 100era arte iristen direnak.
Hain zuzen ere, hobekuntza horiek direla eta, CEOek bat egin du gaur goizean bertan Espainiako Gobernuak CCOO eta UGT sindikatuekin lortutako akordioarekin, beste lau hilabetez. Horrela, tresna horren luzapenak, aurrekoetan bezala, eragile sozial guztien bermea jaso du, joan den irailaren 4an Palman hasitako negoziazio gogor eta gogorraren ondoren.
Yolanda Diaz Lan ministroak Ministroen Kontseiluaren osteko prentsaurrekoan azpimarratu duenez, arau horrekin segurtasuna ematen zaie familiei, enpresei eta langileei, “Inor atzean utzi gabe”.
“Akordioak, maximoen akordioa denak, gure herrialdeko enpresa eta langile guztiak babesten, salbatzen eta defendatzen ditu”, adierazi du ministroak, eta gaineratu du “udazken eta negu” bat argitzen ari dela, zaila izan daitekeena, baina salbatuko balira, Espainia “susperraldian bete-betean sartzeko” balioko duela.
Luzapen automatikoa duten ezinbesteko enplegu-erregulazioko espedienteak pandemiaren eragin handiena duten enpresetara mugatuko dira, baldin eta haien jarduera arauan aurreikusitako Ekonomia Jardueren Sailkapen Nazionaleko (EJSN-09) koderen batean sailkatzen bada.
Enplegu-erregulazioko espediente horiek kuoten % 85eko salbuespenak izango dituzte 2020ko urritik 2021eko urtarrilera bitarteko hilabete bakoitzeko, enpresak plantillan 50 langile baino gutxiago baditu aurtengo otsailaren 29an, eta % 75ekoak 50 langile baino gehiago baditu, Jose Luis Escriva Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio ministroak azaldu duenez.
Sektore horietako kide ez izan arren, balio-katean dauden edo negozioa gehienbat sektore horien mende duten enpresek ere jaso ahal izango dituzte salbuespen horiek.
Ulertuko da balio-kateko kide direla edo zeharka haien mende daudela 2019an gutxienez % 50ean fakturatu diren enpresak, baldin eta eragiketa horiek zuzenean egin badira arauan aipatutako CNAE-09ko koderen batean jasotako eragiketekin, bai eta kode horietan sartutako enpresek benetan egiten dutenaren zeharkako mendeko jarduera duten enpresak ere.
Balio-katearen mendeko edo haren kide diren enpresen adierazpena eskatu beharko zaio indarrean dagoen enplegu-erregulazioko espedientearen esanbidezko edo isilbidezko ebazpena eman duen lan-agintaritzari, aipatutako inguruabarrak behar bezala egiaztatuta.
% 75 eta % 85 arteko salbuespen horiek aplikatu ahal izango zaizkie, halaber, kobid bidezko ezinbesteko enplegu-erregulazioko espediente batetik arauan jasotako sektoreren batean sailkatutako jarduera duten ekonomia-, teknika-, antolamendu- eta ekoizpen-arrazoietako batera (ETOP) igarotzen diren enpresei, edo balio-kateko kidetzat jo direnei, baldin eta trantsizio hori ere egiten badute. Ekonomia-, antolamendu-, teknika- eta ekoizpen-arrazoiengatik (ETOP) LTE batean dauden enpresei ere aplikatuko zaizkie, arauan babestutako jardueren parte badira.
Edozein sektoretako edozein enpresak aplikatu ahal izango ditu EABE modalitate berriak
Edozein sektoretako enpresek baliatu ahal izango dituzten EABEE modalitate berrien kasuan, bi mota bereizten dira: agintariek (adibidez, gaueko aisialdiko enpresek) hartutako murrizketen ondorioz jarduera eragozten duten LBEak, eta jarduera mugatzen duten LBEak, tokiko, autonomia-erkidegoko edo estatuko agintaritza batek, adibidez, edukierak eta ordutegiak mugatzen dituenean jarduera aldatzen zaien enpresentzat.
Jarduera mugatzen duten enplegu-erregulazioko espediente horiek atzeraeraginezko ondorioak izango dituzte irailaren 1etik aurrera, eta kuotetatik salbuesteko altekin batera joango dira, urritik urtarrilera aplikatu beharrekoak: enpresak 50 langile baino gutxiago baditu aurtengo otsailaren 29an, salbuespenak % 100ekoak izango dira urrian, % 90ekoak azaroan, % 85ekoak abenduan eta % 80koak urtarrilean. 50 langile baino gehiago izanez gero, ehuneko horiek % 90, % 80, % 75 eta % 70 dira, hurrenez hurren, Escrivak adierazi duenez.
Bestalde, jarduera eragozten duten LEKUek (agintarien erabakiz ixtea) % 100eko salbuespenak izango dituzte enpresako plantilla 50 langile baino gutxiagokoa bazen aurtengo otsailean, eta % 90ekoa kopuru hori handiagoa bazen.
Gainera, Yolanda Diaz Lan ministroak zehaztu duenez, Ministroen Kontseiluak onartutako testuak Lan Espezializazioen aurreko luzapenean ezarritako mugak mantentzen ditu: lan-erregulazioko espedientea indarrean dagoen bitartean, ezingo da aparteko ordurik egin, ezta jarduerak kanpora atera edo kontratazio zuzenik edo zeharkakorik egin ere, justifikatutako kasuetan izan ezik.
Era berean, egoitza paradisu fiskaltzat hartzen diren lurraldeetan duten enpresek ezin izango dute dibidendurik banatu LTE aplikatzen den ekitaldi fiskalean, salbu eta baliatutako salbuespenak itzultzen badituzte.
Diazek nabarmendu duenez, enpleguari sei hilabetez eusteko konpromisoari eutsi diote, eta beste sei hilabetez eutsi diote. Hala, enplegu-erregulazioko espedienteen luzapen honetan jasotako libratze berriak jasotzen dituzten enpresek enplegua babesteko sei hilabeteko beste epe bat hartzeko konpromisoa hartuko dute, nahiz eta aurreko konpromiso baten eraginpean badaude, sei hilabeteko aldi berria aurretiazko konpromiso hori amaitu ondoren hasiko da kontatzen.
Gainera, 2021eko urtarrilaren 31ra arte luzatzen da arrazoi objektiboengatik kaleratzeko “debekua” eta aldi baterako kontratuak etetea, prestakuntzakoak, errelebokoak eta bitartekotasunekoak barne; horrek esan nahi du de facto luzatzen direla kontratu horiek, enpresaburuak deuseztatu nahi baditu ere.
Langabezi-prestazioen luzapena
Halaber, lan erregulazioko espedienteekin lotutako langabezia-prestazioak urtarrilaren 31ra arte mantenduko direla jasotzen du testuak. Luzapen berri horren eraginpeko enpresek eta ETOP bat aplikatzen ari direnek langabezia-prestazioen beste eskaera kolektibo bat egin beharko dute.
Prestazioaren zenbatekoa oinarri arautzailearen % 70ekoa izango da, nahiz eta jaso eta sei hilabete igaro (oinarri arautzailearen % 50era jaistea saihestuz), eta kontagailua zerora iritsiko da (ez da langabeziarik kontsumitzen ERTEtik kobratzen ari den bitartean). Zenbateko hori 180 egunetik 196 egunera igoko da, eta 2022ko urtarrilaren 1era arte luzatuko da.
Era berean, arauak aldizkako langile finkoen eta aldizkako jardueretako langileen babesa hobetzen du, langabeziagatiko prestazioa jasotzeko aukera izango baitute, bai eta lanaldi partzialeko langileena ere. Horrez gain, ABEEren eraginpean egon diren eta azkenean langabeziara joan diren aldi baterako langileei babesa emateko negoziazio-mahai bat irekitzeko konpromisoa jasotzen du, haien kotizazioak ez baitira nahikoak langabezia-prestazioa lortzeko.
Luzapen horren beste berritasunetako bat da aldi baterako ezintasuneko langileek lehentasuna izango dutela enplegurako lanbide-heziketaren sistemako prestakuntza-ekimenetan sartzeko.