Ministroen Kontseiluak Arrantza Iraunkorraren eta Arrantza Ikerketaren lege-proiektua onartu du astearte honetan. Proiektu horren helburu nagusiak arrantza-baliabideen kontserbazioa eta erabilera iraunkorra indartzea dira, arrantza-kuotak modu eraginkorragoan eta malguagoan erabiltzearen alde eginez.
Gainera, arrantza-araudi berriaren helburua da arrantza-jarduerak Espainiako kostaldeen enplegua sortzen, aberastasuna sortzen eta gizarte-kohesioa lortzen laguntzea, bai eta zientziaren eta arlo horretako ekintza politikoaren arteko lotura sendotzea ere.
Hain zuzen ere, araudi berri hori onartzea Gobernuak hartu zuen konpromiso programatikoaren zati bat da. Konpromiso hori 2001ean aldarrikatutako Estatuko Itsas Arrantzari buruzko Legea eguneratzean oinarritzen da, sektorearen egungo egoerara eta errealitatera egokitzeko, eta azken 20 urteetan sortutako ozeanoen gobernantzari buruzko eta erkidego-mailako legegintza-berrikuntza guztiak barne hartzen ditu.
Luis Planas Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura ministroak azpimarratu du hori dela “legegintzaldi honetako arrantza-arloko lege-proiekturik garrantzitsuena”, 2001etik indarrean zegoen araubide juridikoa aldatzen duena, eta eguneratu egin behar zela, “Jada zaharkituta zegoen araudia” zelako.
Planasek Ministroen Kontseiluaren osteko prentsaurrekoan adierazi duenez, araudi berri horrek bi zutabe nagusi ditu: “Jasangarritasuna hiru ikuspegitan: ingurumena, gizartea eta ekonomia” eta “Arrantza ikerketa”, “Itsasoei eta ozeanoei osasun hobea emateko”.
Arrantza-araudiaren erreforma Europako Itun Berdeak sortutako testuinguruan egiten da, eta itsas ingurunearen beharrezko kontserbazioaren eta errentagarria izango den arrantza-jardueraren arteko oreka bermatzea du helburu, enpresa-garapenerako eta belaunaldien arteko beharrezko txandakatzerako erakargarria izan dadin eta sektore moderno eta lehiakorra sendotu dezan.
Lege berriak arrantza-baliabideen kontserbazioa eta erabilera iraunkorra indartzeko neurriak hartzeko ahalmena sartzen du, hala nola, harrapaketen bolumena mugatzea edo arrantza-ahalegina, erabilitako aparailuak eta aparailuak, espezieen pisua edo neurria edo debekualdiak arautzea, betiere sektorearen eskutik eta eskura dagoen informazio zientifiko onenarekin.
Arrantza-kudeaketari dagokionez, Planasek adierazi du arau berriak arrantza-kuotak “eraginkorrago eta malguago” erabiltzearen alde egiten duela, eta sektoreari “segurtasun handiagoa” eskainiko diola. Horretarako, jarduera garatu ahal izateko baldintzak argitzen ditu eta Arrantza Flotaren Erregistro Orokorra birdefinitzen du, “Osoagoa, errazagoa eta eraginkorragoa” eginez.
Arrantza-aukerak esateko mekanismoaren eguneraketa
Horrela, arrantza-aukerak esleitu ahal izateko, ontziek arrantza-flotaren erregistro orokorrean inskribatuta egon beharko dute, lizentzia izan beharko dute eta errolda eta modalitate zehatz bati edo gehiagori atxikita egon beharko dute. Gainera, arrantza-aukerak banatzeko irizpideak eguneratu dira, arrantza-baliabideen ustiapena arrazionalizatzeko eta antolatzeko eta operadoreei ahalik eta segurtasun juridiko handiena bermatzeko mekanismo gisa. Arrantza-aukerak esleitzeko irizpideetan kontuan hartuko dira baliabideetan inpaktu txikiena eragiten dutenak edo tokiko ekonomiari gehien laguntzen diotenak.
Legeak itsasontzien artean arrantza-aukerak transmititzeko mekanismoak ere eguneratzen ditu, helburu bikoitzarekin: batetik, enpresa-plangintza bultzatzea, eta, bestetik, Espainiak esleitzen dizkion kuoten eta ahalegin-egunen erabilera optimizatzea. Gainera, kudeaketa-sistemak ezartzen ditu, arrantza-kuotak modu eraginkorragoan eta malguagoan erabili ahal izateko. Planasek aurreratu duenez, berrikuntzen artean azpimarratzekoa da arrantza-kuotak erabili ez direnean, Administrazioak urteko azken hiruhilekoan edo lauhilekoan gauzatze-maila ebaluatuko duela, beste ontzi batzuen artean birbanatzeko, sektoreak aprobetxatu ahal izan ditzan.
“Merkataritza-transakziorako elementu gisa erabil ditzaketen pertsonek egin dezaketen espekulazio mota oro ezabatu nahi dugu. Ezin dugu onartu kasu batzuetan arrantza-kuota baten titularrak ez erabiltzea eta benetako arrantza-jarduerarik egin gabe espekulatzeko baino ez erabiltzea. Arrantza-kuotak ondasun publikoa dira, eta hala izatea nahi dugu “, azpimarratu du adarraren titularrak.
Arrantza-arau berriak itsasoaren eta arrantzaren eremuko zenbait langile-kolektiboren erretiro-adinerako koefiziente murriztaileak ere sartzen ditu, haien lanbideak “bereziki nekagarriak” direlako eta “higadura handia” dakartelako. Horrela, saregileek, neskatilek eta paketatzaileek, gehienak emakumeek garatzen zituzten eta orain arte tratu mesedegarri hori ez zuten lanbideek, 0,15eko gutxieneko adinaren koefiziente murriztailea izango dute erretiro-pentsioa jasotzeko.
Kanpoko uretako aisialdiko arrantza
Planasek adierazi duenez, oinezko itsaski-biltzaileak ere halakotzat hartuko dira, ur gaineko itsaski-biltzaileekin eta urpekari profesionalekin parekatuz. Neurri horren onurak arrantza-sektoreko 5.300 langile inguruk jaso ahal izango dituzte. Berritasunen artean, arrantzako araudiak kanpoko uretako aisialdiko arrantzaren kudeaketa ere jorratzen du, eta arlo horretako ministroaren arabera, “Bilakaera ikusgarria izan du azken urteotan”, jarduera horrek ekonomian eta arrantza-baliabideetan duen eragina hobeto ezagutzeko.
Arrantza-araudi berriak lehen aldiz heltzen dio arrantza-baliabide genetikoen kudeaketari. Hala, Arrantzako Aholku Foro bat sortuko da, eta bertan parte hartuko dute arrantza-agintariek, sektoreko eragile adierazgarriek (Cepesca eta kofradiak, esaterako) eta gizarte zibilak, kontsulta, elaborazio, jarraipen eta aholkularitzarako organo gisa, arrantza-politika parte-hartzailea izan dadin.
Bestalde, arrantza-politikaren kudeaketa osoa egiteko, legeak haren eta zientziaren arteko lotura sendotzearen aldeko apustua egiten du, erabakiak hartzeko orduan ezagutza zientifiko hobea izan dadin eta itsas ingurunean gertatzen diren elkarreragin guztiak kontuan hartuko dituen benetako ikuspegi ekosistemikoa berma dadin.
Gai ekologikoez gain, alderdi sozialak eta ekonomikoak ere bildu beharko dituzte ikerketa-kanpainek. Zientziaren eta sektorearen arteko elkarrekintzak erakunde zientifikoei beren jarduerari buruzko datuak ematea eskatzen du, eta ikerketen helburua ustiapen-sistema iraunkorrenak etengabe hobetzea.