“Espainiako ingurumen-zergak Europar Batasuneko batez bestekoaren azpitik daude, argi eta garbi”. Esaldi horrekin, Europako Batzordeak, ingurumen-araudiaren aplikazioa berrikustean, Espainiari eskatzen dio bere fiskalitate berdea Erkidegoko batez bestekoarekin parekatzeko. Bruselak azaldu duenez, ingurumen-zerga guztietatik datozen diru-sarrerak apur bat jaitsi dira: 2015eko BPGaren % 1,93tik 2019ko % 1,77ra. “2020an BPGren % 1,75 inguru izan ziren, eta EBn, berriz, BPGren % 2,24 inguru”. Diru-bilketa ere nahiko txikia da diru-sarrera fiskalen portzentaje gisa neurtzen denean: % 4,74 Espainian eta % 5,57 EBn.
Bruselak atzo igorritako txostenak lagundu egiten die estatu kideei ingurumenarekin lotutako gaiak beren politika nazionaletan integratzeko oztopo sistemikoei aurre egiten. Espainiaren kasuan, Batzordea argia da, eta adierazi du egiteke dagoen erronka bat “fiskalitatea lanetik kutsadurarantz eramatea” dela, kutsatzen duenak ordaintzen duela dioen printzipioa banderatzat hartuta. Era berean, ingurumenerako kaltegarriak diren diru-laguntzak murriztea eskatu du.
Azken urteotan, txostenak dioenez, “Espainiako Gobernuak behin baino gehiagotan iragarri du gai horren inguruan lanean ari dela. Hala ere, errealitatea da Espainia dela oraindik ere EBko estatu kideetako bat ingurumen-zergarik txikienarekin “. Horregatik, Madrili eskatzen dio jarrai ditzala 2019an sinatutako Europako Itun Berdearen ildoak.
Dokumentu honek erakusten duenez, diseinu egokia duten erreforma fiskalek “hazkunde ekonomikoa eta erresilientzia bultza ditzakete, bai eta gizarte bidezkoagoa eta trantsizio justua sustatu ere, prezioen seinaleak eta pizgarri egokiak bidaltzen dizkietelako eragile ekonomikoei”. Era berean, garrantzi handiko zerga-erreformetarako, erregai fosilentzako diru-laguntzak kentzeko eta zerga-karga jarduera kutsatzaileenetara lekualdatzeko beharrezkoa den testuingurua sortzen du.
Ingurmen-zergak handitzea
Bruselak gogorarazi duenez, “Ingurumen-zergak handitzea eta ingurumenerako kaltegarriak diren diru-laguntzak murriztea” da Espainiak 2017. urteaz geroztik aurre egin behar dien ingurumen-erronka nagusietako bat, eta hori aldian-aldian nabarmentzen du Europako seihileko txostenak. “Lanaren fiskalitatea hazkunderako hain kaltegarriak ez diren zergetara lekualdatzea hainbat urtez ere agertu zen herrialdeka Espainiari emandako gomendio espezifikoetan, baina aurrerapen oso mugatuak egin ziren arlo horretan”, gaineratzen du txostenak.
Hala eta guztiz ere, Europako Batzordeak “ingurumen-fiskalitatearen arloko aurrerapen batzuk” nabarmendu ditu, “Azkenean” Espainiara iritsi direnak. Beraz, Berreskuratze eta Erresilientzia Planean aurreikusitako erreformen barruan, “Erabilera bakarreko plastikoen eta hondakinen kudeaketaren gaineko zerga berriak sartuko dira (zabortegiak, errausketa eta baterako errausketa), eta gas fluordunen gaineko zerga erreformatuko da”. Planak fiskalitate ekologikoaren arloan neurri berriak hartzea ere aurreikusten du, eskala handiagoko erreforma fiskalaren testuinguruan adosten badira. Horri dagokionez, Bruselak gogorarazi duenez, “Adituen batzorde bat sortu da Espainiako zerga-sistemaren erreforma aztertzeko”, fiskalitate berdea barne.