Europako herrialde gehienek gutxieneko soldatak dituzte beren lan-legedian. Hala ere, errenta horien maila, eguneratzeko mekanismoak eta estaldura aldatu egiten dira bazkide bakoitzaren arabera.
Aurten, Europa osoa astintzen duen inflazio-krisiak eragindako presioaren ondorioz, Europar Batasuneko estatu askok erabaki dute datorren urterako gutxieneko soldaten igoera zein izango den, eta 2022rako onartutakoak baino askoz handiagoak dira. Igoera horiek Frantziak onartutako % 5,6tik Lituaniak onartutako % 18,9ra bitartekoak dira (ikus grafikoa), Espainiako Lan Ministerioak erabilitako zifren arabera.
Are gehiago, herrialde horiek erabakitako igoerak, batez ere Espainiarekin zuzenean lehiatzen direnak, estatu horiek 2022rako egindako igoerak baino askoz handiagoak dira ia kasu guztietan. Horren adibide dira Belgika, 2022rako gutxieneko soldata % 4 igotzea onartu baitzuen iaz, 2023rako adostutako % 13aren aldean; edo Alemania ( % 3,40 2022rako eta % 15 2023rako); Holanda ( % 2,40 ekitaldi honetarako eta % 10 datorren urterako); eta Grezia (errenta hori % 2 handitu zuen 2022an eta % 9,7 igoko du 2023an).
Espainiako kasuan, Gobernuak dagoeneko erabakita duen gauza bakarra da gutxieneko soldata – 2022rako 1.000 eurokoa, hamalau ordainsaritan, 14.000 euro urtean – igo egingo dela, baina oraindik erabakitzen ari direla zein portzentajetan. Exekutiboak behin baino gehiagotan adierazi duen konpromiso bakarra da soldata horren zenbatekoa herrialdeko batez besteko soldataren % 60ra igotzea, Europako Gutun Sozialean jasotzen den bezala. Hori legegintzaldia amaitu baino lehen egin beharko da, koalizio-gobernuaren akordioan hitzemandakoaren arabera, eta, beraz, 2023rako hurrengo igoerak bete beharko du ezarritakoa.
Lan Ministerioak, Exekutiboaren barruan lanbide arteko gutxieneko soldataren (LGS) zenbatekoa eguneratzeko eskumena duenak, adituen batzorde baten esku utzi du batez besteko soldataren % 60 hori zenbatekoa den zehazteko zeregina. Aditu horiek zehaztutako zenbatekoarekin edo zenbatekoekin, Gobernuak erabaki beharko du datorren urterako gutxieneko soldataren igoera, gizarte-eragileekin kontsultatu ondoren – ez negoziatu –. Aditu horiek hilabete honen erdialdean egingo dute beren proposamena.
Urteko batez besteko KPI, % 8 edo 8,5 ingurukoa
Orain arte aztertu denaren arabera, komisioak 2021ean kalkulatu zuen batez besteko soldataren % 60 1.049 euro ingurukoa izango zela, eta horrek LGSa 2023rako % 5 inguru igotzea eskatuko luke. Baina kalkulu hori 2019ko estatistikekin egin zen, eta gero eguneratu egin dira. Horri prezioek izandako eztanda gehitu diote Lan Sailak, eta, beraz, LGSa zenbat igo beharko litzatekeen kalkulatzeko, estatistika eguneratuenak eta inflazioaren krisia erabiltzeko eskatu diete aditu horiei. Izan ere, legeak gutxieneko soldata eguneratzeko jasotzen duen lehenengo irizpidea inflazio-maila da.
Horren arabera, errenta hori urteko batez besteko KPI % 8 edo % 8,5 inguruan amaituko dela kalkulatzen den bezala igoko balitz, errenta hori hileko 1.080 eurotan edo zertxobait gorago kokatuko litzateke. Hala ere, prezioen igoerak langileen errentetan eragin handia duenez, sindikatuek uste dute azken igoera hori oraindik ez dela nahikoa izango, eta % 10eko igoera eskatu dute, 1.100 euroraino.
Horrela, Espainiako gutxieneko soldata igotzeko aukerak % 5etik (EBZk EBko soldata orokorretarako ere eskatu du) % 10era (sindikatuek eskatzen dutena) eta % 8ko batez besteko KPIaren behin-behineko zifratik ( % 8) igaroko lirateke.
Puntu horretan, Yolanda Diaz Lan ministroak adierazi du zenbateko txikiagoko akordio bat nahiago duela enpresaburuak erabat aurka izatea baino. Baina horrek ere ez du ezer zehazten, itxura guztien arabera enpresek ez diotelako babesik emango LGSren inolako igoerari, 2022rako % 5,3ko igoera babestu ez zuten bezala. Enpresaburuek errenta hori inflazioaren arabera handitzeari uko egiteko erabiltzen dituzten argudioen artean, horrek soldata lau milioi soldatapekora igo beharra ekarriko lukeela da.