Tasen egoera goranzkoa izanik, finantzen aldetik ez dago zalantzarik: tasak zenbat eta altuagoak izan, orduan eta handiagoa da interes-aurrezkia hipoteka amortizatzean. Hala, euriborrak gora egin duenez, komenigarria dirudi bankuarekin hartutako zorra murriztea, aparteko dirua edukiz gero. Baina adituek azpimarratu dute kontuan hartu behar direla komisioak, likidezia-beharrak, mailegua kitatzeko falta den denbora edo zerga-pizgarriak.
Tasak zeroan egon ziren bitartean, ia ez zen interesik ordaintzen euriborrari erreferentzia egiten zioten hipoteka aldakorretan, urte batzuetan oso baxu edo negatiboan egon baitzen. Orain, tasa ofizialak % 1,25ean daude eta gehiago igotzea espero da. Hipoteka-indize nagusia % 2,5 ingurukoa izan da, eta horrek nabarmen garestitu ditu hipotekak. Finantzaketaren kostua handitu ahala, errentagarriagoa da ordainketa aurreratuak egitea, maileguaren bizitzan zehar ordaintzen diren interes guztiak murrizten baitira.
Adibidez, 25 urtean 140.000 euro itzultzeko geratzen den batez besteko hipoteka bat % 3,2ko interes-tasan izanez gero, kredituaren kostu osoa, kapitala eta interesak batuta, 203.565 eurokoa da. 678 euroko hileko kuotarekin, hilean 370 euroko interesak ordaintzen ari dira. 10.000 euro aldez aurretik amortizatuz gero, ordaintzeko dagoen zenbateko nagusia 130.000 eurokoa izango litzateke, eta interes orokorrak 4.541 euro murriztuko lirateke, 59.024 euroraino. Letra 630 eurotan geratuko litzateke, eta horietatik 340 inguru interesak izango lirateke. Hau da, interesak hilean 30 euro aurreztuko lirateke.
Paula Satrustegi Abanteko finantza-plangintzako zuzendariak azaldu duenez, merezi du amortizatzea aurrezkiek finantzaketa-kostuak baino errentagarritasun txikiagoa ematen badute; aldiz, hipotekari eustea komeni da, aurreztutako dirua finantzaketa-kostuak baino errentagarritasun handiagoa emateko prest badago. Hori esanda, adierazi du merkatua ez dela lineala, eta aurten errentagarritasunak negatiboak direla inflazioagatik.
Amortizazioa, hipotekaren bizitzako lehen urteetan hobe
Bestalde, hobe da amortizazioa hipotekaren bizitzako lehen urteetan egitea, orduan egiten baitzaio aurre interesen ordainketa handiagoari. Hori horrela da Espainiako hipotekak Frantziako amortizazio-sistemaren arabera arautzen direlako. Sistema horren arabera, hasieran kapitala baino interes gehiago ordaintzen dira eta interesak murriztu egiten dira denbora igaro ahala. Adibidez, % 2ko tasa duen 25 urterako 150.000 euroko hipoteka batean 200 euro baino gehiago bideratzen dira interesetara lehenengo 73 kuotetako bakoitzean, eta 199tik aurrera 100 euro baino gutxiago ordaintzen dira hilean interesetan.
Hipoteka aldez aurretik amortizatzeak aukera ematen du hileko letraren zenbatekoa jaisteko edo kredituaren bizitza laburtzeko – kontsumitzaileak hala nahi badu –, eta horrek, nolanahi ere, guztizko interesak aurreztea dakar. Hipoteka amortizatzen denean, bi aukera daude: kuota edo epea murriztea. Gehien interesatzen dena bakoitzaren egoera pertsonalaren araberakoa da, adituek azpimarratu dutenez. Euriborrak gora egin du duela gutxi, eta, horren ondorioz, berrikuspen-kuota aldakorrak 200 euro inguru igo dira batez beste hilean. Beraz, hilaren amaierara presaka iristen bada, zentzuzkoagoa da hileko letra murriztea, ordainketak arintzeko. Baina finantza-egoera lasaia bada, hobe da epea murriztea, interes gutxiago ordaintzen baitira denbora gutxiagoan sortzen direlako.
Ez dira alde batera utzi behar osagai psikologikoa, ezta bakoitzaren inguruabar pertsonalak eta familiarrak ere. Pertsona batzuk ondo bizi dira zorrekin eta beste batzuk ez, eta amortizatzea nahiago dute, nahiz eta zergen eta finantzen aldetik eraginkorra ez izan, Satrusteguik adierazi duenez.
Bankinterreko analistek adierazi dutenez, hipoteka amortizatzeko unerik onena behar ez den diru-zati handi bat aurreztuta edukitzea edo aparteko diru-sarrerarik izatea da. Aditu horientzat, gure hipotekaren amortizazio aurreratua zenbat eta lehenago egin, orduan eta hobeto, epe luzera interes gutxiago ordainduko baitugu.
Amortizazioa, aukera ona desgrabatzeko eskubidea izanez gero
Bestalde, hipoteka amortizatzea aukera onenetako bat da, zerga-arloan, ohiko etxebizitza 2013ko urtarrilaren 1a baino lehen erosteagatik desgrabatzeko eskubidea izanez gero. Espainian, etxebizitzen gaineko ia hiru milioi hipoteka sinatu ziren une horretatik aurrera, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) datu agregatuen arabera, eta ezin dute kenkaria aplikatu PFEZn.
Ogasunak ekitaldian emandakoaren % 15 itzuliko du, 9.040 euroko mugaraino. Horrela, 1.356 euroko onura fiskala lor daiteke, edo bikoitza, hipotekaren titular den senar-emazte batek aitorpena banaka aurkezten badu, batera aurkeztu beharrean.
Mailegua itundutako epea baino lehen guztiz edo zati batean ezerezteak edo amortizatzeak komisio bat ordaintzea ekar dezake, legeak ezarritako gehieneko batzuekin. Gastu hori dirua aldez aurretik itzultzeagatiko zigor gisa hartzen da, eta hipoteka-kontratua aldatzea dakar, Hipoo hipoteka-startupetik azaldu dutenez.
Ohikoena da % 0,15eko komisioa egotea hipotekaren lehen bost urteetan, eta % 0,25ekoa soilik lehen 3 urteetan. Behin epe horiek amaituta, ezin zaizu beste komisiorik aplikatu.